Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

῾H Ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ

Γιὰ αἰῶνες, στὶς 14 Σεπτεμβρίου, στὴν ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὁ ἐπίσκοπος στέκεται στὴ μέση του ναοῦ καὶ περικυκλωμένος ἀπὸ τὸν κλῆρο, ὑψώνει μὲ μεγαλοπρέπεια τὸ σταυρὸ ψηλὰ καὶ εὐλογεῖ τοὺς πιστοὺς στὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα. Αὐτὸς ἦταν ὁ ἑορτασμὸς στὴν Χριστιανικὴ αὐτοκρατορία, μιὰ αὐτοκρατορία ποὺ γεννήθηκε κάτω ἀπὸ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ τὴν ἡμέρα ποὺ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶδε τὸ ὅραμα ψηλὰ στὸν οὐρανό,καὶ ἄκουσε τὶς λέξεις «Ἐν τούτῳ νίκα»[…] Συνεχίζουμε νὰ ἑορτάζουμε τὴν Ὕψωση τοῦ τιμίου Σταυροῦ καὶ νὰ ἐπαναλαμβάνουμε τὰ ἀρχαῖα νικητήρια λόγια ὄχι ἁπλῶς γιὰ νὰ ἐξυμνήσουμε μιὰ νίκη ποὺ κερδίσαμε ἢ γιὰ νὰ θυμηθοῦμε ἕνα παρελθὸν ποὺ δὲν ὑπάρχει πλέον, ἀλλὰ γιὰ νὰ σκεφθοῦμε βαθύτερα τὸ νόημα ποὺ ἔχει ἡ λέξη «νίκη» γιὰ τὴ Χριστιανικὴ πίστη [...]. Ὁ σταυρὸς ποὺ ὑψωνόταν πάνω ἀπὸ τὰ πλήθη ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἦταν καλυμμένος μὲ χρυσὸ καὶ ἄργυρο καὶ στολισμένος μὲ πολύτιμους λίθους. Κανεὶς ὅμως χρυσός, ἄργυρος ἢ πολύτιμος λίθος δὲν μπορεῖ νὰ ἐξαφανίσει τὸ ἀρχικὸ νόημα τοῦ Σταυροῦ ὡς ὀργάνου ταπείνωσης, βασάνων καὶ ἐκτέλεσης, στὸ ὁποῖο καρφωνόταν κάποιος, περιφρονημένος ἀπὸ ὅλους, ἀσθμαίνοντας ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὴ δίψα. Ἔχουμε τὸ θάρρος νὰ ἀναρωτηθοῦμε: ἂν πέθαιναν ὅλα αὐτὰ τὰ Χριστιανικὰ βασίλεια καὶ οἱ πολιτισμοί, ἂν ἡ ἥττα ὑποκαθιστοῦσε τὴ νίκη, δὲ θὰ συνέβαινε αὐτὸ ἐπειδὴ ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ γίναμε τυφλοὶ μπροστὰ στὸ ἔσχατο νόημα καὶ τὸ ἀληθινὸ περιεχόμενο τοῦ σημαντικότερου συμβόλου τοῦ Χριστιανισμοῦ;

Ἀποφασίσαμε νὰ ἀποκρύψει αὐτὸ τὸ νόημα ὁ χρυσὸς καὶ ὁ ἄργυρος. Ἀποφασίσαμε ἐπίσης πὼς ὁ Θεὸς ἐπιθυμεῖ τὴ λατρεία τοῦ παρελθόντος. Τιμοῦμε τὸ Σταυρό, τὸν ὑψώνουμε, ψέλνουμε τὴ νίκη τοῦ Χριστοῦ: δὲ σημαίνει αὐτὸ πάνω ἀπ’ ὅλα πίστη στὸν Σταυρωμένο καὶ πίστη πὼς ὁ Σταυρὸς εἶναι ἕνα σημεῖο φοβερῆς ἥττας; Καθότι ὁ Σταυρὸς γίνεται νίκη καὶ θρίαμβος μόνο ἐπειδὴ εἶναι ἥττα, καὶ μόνο στὸ μέτρο ποὺ γίνεται ἀποδεκτὸς ὡς ἥττα.

Ὄχι, ὁ Χριστὸς δὲν εἰσῆλθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ νικήσει μὲ ἕναν ἐξωτερικὸ τρόπο. Τοῦ προσφέρθηκε ἕνα βασίλειο, ἀλλὰ τὸ ἀρνήθηκε. Ἀκόμη καὶ τὴ στιγμὴ ποὺ προδομένος πέθαινε, εἶπε: «ἢ δοκεῖς ὅτι οὐ δύναμαι ἄρτι παρακαλέσαι τὸν πατέρα μου, καὶ παραστήσει μοι πλείους ἢ δώδεκα λεγεῶνας ἀγγέλων;» (Ματθ. 26, 53).

Ὡστόσο ὁ Χριστὸς ποτὲ ἄλλοτε δὲν ἦταν περισσότερο βασιλιὰς παρὰ ὅταν ἀνέβηκε στὸ Γολγοθά, φέροντας στοὺς ὤμους του τὸ Σταυρό.Ποτὲ ἄλλοτε δὲν ἦταν ἐμφανέστερη ἡ βασιλικὴ ἐξουσία Του παρὰ ὅταν Τὸν ἔφερε ὁ Πιλάτος μπροστὰ στὸ πλῆθος καταδικασμένο σὲ θάνατο ὡς ἐγκληματία, «ἴδε ὁ βασιλεὺς ὑμῶν». Μόνο ἐδῶ μποροῦμε νὰ δοῦμε ὁλόκληρο τὸ μυστήριο τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐπειδὴ ἡ νίκη τοῦ Χριστιανισμοῦ βρίσκεται στὴ χαρούμενη πίστη πὼς ἐδῶ, μέσα ἀπὸ τὸν περιφρονημένο, σταυρωμένο καὶ καταδικασμένο ἄνθρωπο, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἄρχισε νὰ φωτίζει τὸν κόσμο καὶ ἄνοιξε ἕνα βασίλειο ποὺ κανεὶς δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ κλείσει. […] Παρόλα αὐτὰ ὁ Σταυρὸς ὑψώνεται ἀκόμη, ἐκτίθεται καὶ θριαμβεύει. «Σταυρὸς ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας». Ἐπειδὴ σὲ ὅποιο σκοτάδι κι ἂν βρίσκονται οἱ ἄνθρωποι, ὅσο μεγάλος κι ἂν εἶναι ὁ θρίαμβος τοῦ κακοῦ σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο, ἡ καρδιά μας γνωρίζει ἀκόμη καὶ ἀκούει τὰ λόγια, «ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον».

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀλεξάνδρου Σμέμαν