Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2016

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ



ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΙΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ κυρού ΕΥΓΕΝΙΟΥ

    Το Άγιον Όρος, ο Άθως, είναι τόπος κατοικίας χιλιάδων μοναχών, Κοινοβιατών, Ησυχαστών, Κελλιωτών και Ερημιτών, τόπος αγίων και ασκητών, συνύπαρξη ανθρώπων και Θεού μ’ έναν και μόνον προορισμό: μέσα από τον προσωπικό τους αγώνα, την άσκηση και την προσευχή να συναντήσουν κάποτε τον Θεό στη ζωή τους, να μιλήσουν μαζί Του, να ζήσουν για πάντα μαζί Του. Ο Άθως είναι μια εξέχουσα Μοναστική Πολιτεία με μακραίωνη παράδοση. Η υπερχιλιετής ζωή του έχει διαμορφώσει τη φυσιογνωμία του σημερινού Μοναχισμού με μορφές τόσες και τέτοιες που να βρίσκει ανάπαυση και σιγουριά κάθε τύπος ανθρώπου, που σκέπτεται λογικά και προβληματίζεται για τη σωτηρία του και για σωτηρία των συνανθρώπων του και όλου του κόσμου 
 Η ιερότητα και η μοναδικότητα του τόπου απαιτεί αυτόν τον προβληματισμό και προκαλεί απορία και περιέργεια που συχνά διαπιστώνει κανείς στους εκατοντάδες επισκέπτες του καθ’ ὅλη τη διάρκεια του χρόνου. Έτσι από το επίθετο που είναι τόσο χαρακτηριστικό ή μάλλον μοναδικό -Άγιον Όρος- διαισθάνεται ο καλοπροαίρετος επισκέπτης την ιερότητα του χώρου, αλλά προπαντός την ιερότητα της μορφής, της παραμονής και διαβίωσης αυτών των προσώπων που επέλεξαν ως κύριο μέλημα και μελέτη τους «τον Θεόν των Πατέρων ημών». Είναι σε όλους γνωστές οι τόσο συναρπαστικές και εντυπωσιακές διηγήσεις των επισκεπτών αυτού του ιερού χώρου, που από περιηγητές η επισκέπτες γρήγορα μεταβάλλονται σε προσκυνητές αναδυόμενοι και αυτοί στο έργο, αρκετά προτότυπο και εντυπωσιακό, που είναι «το κυνήγι του Θεού».
 Κι αφού το έργο είναι ιερό, ασφαλώς και η όλη μορφή της ζωής είναι δομημένη με ιερότητα, που εκπηγάζει μέσα από την ιστορία του, τη διδασκαλία του, την αγιότητα του. «Επόμενοι τοις αγίοις πατράσιν» βρίσκομε μια ζωή όχι απλά καλά δομημένη, αλλά και καθ  ὅλα ιεροπρεπή και λειτουργική, δηλαδή αποτελεσματική. Αυτό ματρυρείται από τις διαπιστώσεις των πρσοσκυνητών, που κι οι ίδιοι απορούν, πώς αντέχουν τις νηστείες, τις αγρυπνίες, τις οδοιπορίες και τόσα άλλα άγνωστα και πρωτόγνωρα σ’ αὐτούς. Δεν πιστεύουν στα μάτια τους ούτε κάνουν κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια, αφού βρίσκουν έναν αδιαμφισβήτητο και επιβεβλημένο τρόπο και μορφή ζωής. Δεν έχουν παρά να αποδεχτούν, να σκύψουν, να ταπεινωθούν και να κουρασθούν, αν θέλουν να καταλάβουν το μυστικό της κρυμμένης στο μαύρο ράσο μοναχικής ζωής, που σκεπάζει από πάνω μέχρι κάτω την ανθρώπινη ασθένεια κι ατέλεια, αλλά συγχρόνως μαρτυρεί συνοχή, ενότητα, σεβασμό, οντότητα και υπερβατικότητα. Δεν είναι όλα μαύρα, αλλά ταπεινά, απέριττα, όπως όλοι οι μονοχίτωνες που φέρουν το ένδυμα της μετανοίας και τιμής. 
 Αλήθεια, πόσες διακρίσεις και τιμές έχουμε επιτύχει στη ζωή μας η πόσα επιδιώκουμε και ξεχάσαμε μια τιμή υψηλή, ανεκτίμητη, υπέρτιμη, αθάνατη, και αναφαίρετη: νάσαι «υιός και κληρονόμος» του Θεού. Υιός του Θεού, όχι κατά φύση, που ήταν ένας «ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού», ο οποίος είχε «την τιμήν» να γίνει άνθρωπος, αλλά ο άνθρωπος να γίνεται υιός «κατά χάριν» του Ουρανίου Πατέρα και Θεού. Αυτά όλα τα συναισθήματα που κατακλύζουν τους επισκέπτες-προσκυνητές του Άθω, τι άλλο είναι παρά Θεού βρεφοπρεπή σκιρτήματα μιας νέας γέννησης και αναγέννησης του ανθρώπου που θέλει να γνωρίσει τον Θεό; Τι άλλα συναισθήματα για τη Χριστού Γέννα από τοκετό θεογνωσίας να γεννηθούν μέσα μας, αφού αυτό μας έλειπε μέχρι σήμερα; Όλα τα άλλα καθημερινά και ασφυκτικά τ  ἀπολαμβάνει ο άνθρωπος ζώντας σε κάθε βήμα όχι τη γέννηση αλλά το θάνατο του, που άλλοι επιδιώκουν, συσκέπτονται και αποφασίζουν γι’ αὐτόν χωρίς αυτόν. Πώς λοιπόν να μην επιδιώξει «το Άγιον Όρος» της καρδιάς του για να κλεισθεί για λίγο εκεί; Να ξεφύγει απ’ τήν αυτονομημένη καθημερινότητα, το κυνηγητό των άλλων και όχι του Θεού, να τυλιχθεί στις σκέψεις του, στον προβληματισμό του, να βρει σπάργανα τις ο,ποιες πράξεις του, να περισώσει έστω σπαργανούμενη την αξιοπρέπειά του, την ιερότητά του; Αυτό είναι έργο πρώτης γέννησης, ανάνηψης πνευματικής για να έλθει άνωθεν η αναγέννηση, η ευλογία και η συγκατάβαση.
 Αυτές τις σκέψεις αναπόφευκτα συναντά κανείς στο Άγιον Όρος που παραμένει τόπος κατοικίας προσώπων ιερών που αγωνίζονται και προσπαθούν την υπέρβαση, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα. Στο Άγιον Όρος που είναι θεσμός ιερός και πράξη και ζωή υπερχιλιετής, διαχρονική, υπέρχρονη, όπως είναι η Εκκλησία του Χριστού. Γι’ αὐτό κάθε διαβάτης, που γίνεται προσκυνητής σ’ αυτή τη ζωή και περιμένει να βιώσει προσωπικά τη Γέννα του Χριστού, προσπαθεί την υπέρβαση για να γνωρίσει την συγκατάβαση του Θεού. Εμείς θέλουμε οι άλλοι να μας καταλαβαίνουν, οι άλλοι να υποχωρούν, οι άλλοι να ενεργούν για μας κι όχι εμείς για τους άλλους. Τότε τα προβλήματα αυξάνονται, μπερδεύονται, αυτονομούνται γιατί όλα είναι για τον εαυτό μας και τίποτα για τους άλλους. Σήμερα απορρούμε και διερωτώμαστε όχι για ποιό λόγο εμείς δεν αγαπούμε τους άλλους, ακόμα και τους εχθρούς μας, αλλά για ποιό λόγο οι άλλοι ενδιαφέρονται από αγάπη για μας, όπως γράφει ο Ιερός Χρυσόστομος σε λόγο του περί αγάπης. 
 Χριστούγεννα σημαίνει συγκατάβαση του Θεού προς τον πληγωμένο από την αμαρτία άνθρωπο, σημαίνει συμπόνοια και συμπάθεια. Αυτό γίνεται μετά βεβαιότητας μέχρι σήμερα στο Άγιον Όρος. Όχι μονάχα γιατί οι Αγιορείτες Πατέρες φιλοξενούν χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο εντελώς δωρεάν, αλλά γιατί, όπως έλεγε κάποιος Ιερομόναχος πνευματικός: «Δεν ξέρω τι να πω στους μορφωμένους. Έρχονται κι εξομολογούνται σε μένα τον αγράμματο. Κι εγώ τι να τους πω; Ο,τι με φωτίσει ο Θεός. Κλαίνε αυτοί, κλαίω κι εγώ. Γελούν αυτοί γελώ κι εγώ». Μα αυτό λέει κι ο Απόστολος Παύλος: «Να κλαίετε μετά κλαιόντων και να χαίρετε μετά χαιρόντων (Ρωμ. 12,15)», δηλαδή να μετέχετε στη χαρά όσων χαίρονται και στη λύπη όσων λυπούνται. Είναι άπειρα και συγκινητικά τα παραδείγματα ανθρώπων που εξομολογήθηκαν για πρώτη φορά στο Άγιον Όρος. Δεν μπορούν να περιγράψουν πόσο όμορφα αισθάνονται, πόσο ανάλαφρα, πόσο δυνατά. Διερωτώνται: «πού ήταν αυτή η ομορφιά κρυμμένη; Γιατί έπρεπε να πάθω όλα αὐτά για να ‘ρθω εδώ, να βρω αυτό που κανείς δεν μούπε, δε με δίδαξε, κι ύστερα από τόσα χρόνια;» Κι ένας άλλος επισκέπτης έλεγε: «Νομίζω ότι στο Άγιον Όρος τα βλέπει όλα ο Θεός» «Συγκαταβαίνων ο σωτήρ τω γένει των ανθρώπων» ψάλλουμε τώρα τις άγιες μέρες. Τι άλλο είναι λοιπόν από συγκατάβαση η συμπόνοια των Πατέρων και Μοναχών. Και μήπως αυτή η πτυχή της ζωής είναι άγνωστη στην ενδοκοσμικότητα των καιρών μας; Κι όπως έλεγε κάποιος σήμερα «ζούμε στην εποχή της ταχύτητας, αλλά δεν υπάρχει κατεύθυνση. Υπάρχει πόνος αλλά δεν υπάρχει συμπόνοια». 
 Ο Θεός ήταν αυτός που στο πρόσωπο του Χριστού συμφιλίωσε τον κόσμο μαζί Του, χωρίς να καταλογίζει στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους «...Ότι ο Θεός ην εν Χριστώ, κόσμον καταλάσσων εν εαυτώ μη λογιζόμενος αυτοίς τα παραπτώματα αυτών...» (Β’ Κορ. 5,19). Ύστερα από την υπέρβαση της χρονικότητας του ανθρώπου και των ενεργειών του με την αίσθηση της θεϊκής συγκαταβάσεως στη ζωή του, ο πιστός στο Άγιον Όρος αντιλαμβάνεται μέσα από τις συνεχείς καθόλο το εικοσιτετράωρο πολύωρες ασματικές ακολουθίες ότι οι λειτουργίες του πιστού κόσμου μεταποιούνται «τη του Κυρίου παρουσία». Η υπερβατικότητα του χώρου και του χρόνου καταργεί το δυσδιάκριτο του περελθόντος, παρόντος και μέλλοντος, γιατί προσφέρεται η δυνατότητα προσωπικής προσεγγίσεως σε αλήθειες υπερβατικές και αιώνιες, αφού η αισθητική, η λογοτεχνική, η ποιητική, η κατανυκτική απαγγελία των ψαλλομένων ύμνων δίδουν τη δυνατότητα βαθύτατης βιωματικής προσεγγίσεως στις υπαρξιακές ανάγκές μας. Και αυτό γιατί ο άνθρωπος για πρώτη φορά με τη Γέννηση του Χριστού αντιλαμβάνεται τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας ως συνέπεια και ακολουθία της σαρκώσεως. Ο Θεός και πατέρας δεν είναι πλέον κάτι το αφηρημένο και πέραν του κόσμου, αλλά εντός του κόσμου, «σαρξ εκ της σαρκός μου», ψηλαφούμενος, σπαργανούμενος, προστατευόμενος, παραγενόμενος ανάμεσά μας «Δια γαρ τούτο παραγέγονε εν δούλου μορφή ου φάσμασιν ημάς εκδειματούμενος» (Ακολουθία Μικρού Αγιασμού). Η ένωση αυτή του ακτίστου Θεού με τον κτιστό άνθρωπο γίνεται εφικτή με τη σάρκωση του Θεού Λόγου. Η θέωση του ανθρώπου διασφαλίζει τον αγιασμό της φύσεώς μας, που και αυτή τώρα έχει τις συνέπειες της τόσο στον ίδιο τον εαυτό της, όσο και σ’ ὅλο τον κόσμο, στην υλική κτίση που ανήκει στο Θεό. Ο άνθρωπος, δηλαδή, αποτελεί σύνθεση ύλης και πνεύματος, σώματος και σάρκας αισθητικής και ψυχής νοητής. Έτσι δια της προσλήψεως επέρχεται η θεραπεία, η σωτηρία, ο αγιασμός του νοητού κάι αισθητού στοιχείου μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, «το γαρ απρόσληπτον και αθεράπευτον» κατά τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο. 
 Συνεπώς, στο Άγιο Όρος, με τη διαχρονική συγκατάβαση Θεού και ανθρώπων, οι μοναχοί που εγκαταβιούν εκεί γνωρίζουν καλά όχι μόνο την αξία του Θεού αλλά και την αξία του ανθρώπου. Καθένας μας είναι ζωντανή εικόνα «του Θεού του αοράτου» και έχει πολύτιμη και ανεκτίμητη αξία για τον Χριστό. Ίσως κάποτε «εις καιρόν ευπρόσδεκτον και εις ημέραν σωτηρίας» κάτω από την πίεση προσωπικών περιπλανήσεων να συναντήσουμε τον Ι. Χριστό και να γίνουμε κι εμείς «φως εκ φωτός». Να ζήσουμε μια πραγματική επιφάνεια και Θεοφάνεια Χριστού μέσα στο γνόφο της αγνωσίας του Αγίου Όρους. Αξίζει τέλος να παρατηρήσουμε ότι στον τόπο μας, στην Κρήτη ολόκληρη, το όνομα Εμμανουήλ είναι το πλέον διαδεδομένο, το πιο συχνά επαναλαμβανόμενο, το πιο προσφιλές και σε προσφιλή μας πρόσωπα αποδιδόμενο όνομα. «Γύρω-γύρω όλοι και στη μέση ο Μανώλης» τραγουδούν ακόμη και τα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μέσα μας η πίστη στον Εμμανουήλ που ερμηνεύεται «μεθ’ ημῶν ο Θεός». Μαζί μ’ Αὐτόν επιτυγχάνεται η μεταμόρφωση του κτιστού κόσμου σε κόσμο που δεν καταστρέφει τον κόσμο και η μεταμόρφωση του ανθρώπου χωρίς να καταστρέφεται το ανθρώπινο πρόσωπο. Κτιστό και άκτιστο, χώρος και χρόνος, φυσικό και υπερφυσικό, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, δεν διχοτομούνται, ούτε καταργούνται, αλλά προσλαμβάνονται και αξιοποιούνται «τη του Κυρίου παρουσία». Αυτός ο Κύριος μάς διαβεβαιώνει ότι «τα άνω τοις κάτω συνεορτάζει και τα κάτω τοις άνω συνομιλεί». 
 Ας προσεγγίσουμε, λοιπόν, το Άγιον Όρος ως ευκαιρία πνευματικής αναγέννησης με ταπείνωση και επίγνωση ότι η ανθρώπινη μορφή ζωής και γνώσης είναι ανεπαρκής μπροστά στα μεγάλα, διαχρονικά και αιώνια μηνύματα του Ουρανού. Ας απελευθερωθούμε από την απολυταρχία του ανθρωπίνου λόγου, τον ορθολογισμό και την κοσμικότητα, που κατεξουσιάζουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Ας ψηλασίσουμε το μυστήριο με πίστη, όχι ως ερευνητές, αλλ’ ως προσκυνητές του νεογέννητου Βρέφους. Νήπιοι στην ανθρώπινη λογική, νήπιοι στην ανθρώπινη γνώση, νήπιοι στην κακία, νήπιοι εμείς μπροστά στο νηπιάσαντα για μας Χριστό.



Η ψυχολογία της κατάθλιψης κατά τις ημέρες των Χριστουγέννων



Dr. Γρηγόρη Βασιλειάδη, Ψυχολόγου – Ψυχοθεραπευτή.

    Πολύς λόγος γίνεται τις ημέρες των γιορτών για την «κατάθλιψη των Χριστουγέννων». Οι επιστήμονες & επαγγελματίες του ψυχισμού (ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές) αναζητούν τις αιτίες του φαινομένου αυτού στην σφαίρα της κοινωνικής διάδρασης των ατόμων, της βιοχημείας του εγκεφάλου (στις διαταραχές των νευρομεταβιβαστών), και στις επιδράσεις της κληρονομικότητας, δηλαδή στην προδιάθεση που -λόγω κληρονομικότητας- έχουν αρκετοί άνθρωποι στην εκδήλωση ψυχικών διαταραχών, μεταξύ των οποίων και στην κατάθλιψη.
Πολλοί ψυχολόγοι τείνουν να θεωρούν αυτήν την εποχιακή έξαρση του φαινομένου ως αποτέλεσμα της εντεινόμενης μοναξιάς, της στέρησης δηλαδή – σε φυσικό & συναισθηματικό επίπεδο- της ανθρώπινης παρουσίας, που πολλοί ενήλικες & παιδιά βιώνουν πιο επώδυνα κατά την διάρκεια των γιορτών, μεταξύ των άλλων, και εξαιτίας των υψηλών συναισθηματικών προσδοκιών που πάντα συνοδεύουν το εορταστικό-οικογενειακό κλίμα των Χριστουγέννων.
Πράγματι, είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς αυτήν την πραγματικότητα: στις μέρες μας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν απειλητικά την μοναχικότητα τους το διάστημα αυτών των γιορτών. Το αίτημά τους για φυσική, ψυχική, και κοινωνική μετοχή τους στις «κοντινές» τους σχέσεις μοιάζει να ματαιώνεται πιο οδυνηρά την περίοδο των Χριστουγέννων.
Αυτό όμως αποτελεί, κατά την γνώμη μου, την πιο επιδερμική πλευρά του φαινομένου που συζητάμε. Η ψυχή που πένεται έχει την τάση να προβάλλει στο χειροπιαστό γεγονός της απουσίας ικανοποιητικών ανθρώπινων σχέσεων την βαθύτερη πνευματική της πενία -μια λιγότερη ορατή και πιο εσωτερική  πραγματικότητα-, η οποία όμως πηγάζει από τις επίμονες, ανεκπλήρωτες, και αμετακίνητες ενδοψυχικές της συγκρούσεις και ανάγκες.
Σ΄αυτήν λοιπόν την βάση, αναρωτιέμαι: Ποιο είναι για την ψυχή το μήνυμα των Χριστουγέννων; Μήπως είναι το –ακατάληπτο για την εγωκεντρική μας νόησης- γεγονός της ενανθρωπίσεως του Χριστού, του Κυρίου της ζωής & του θανάτου; Της άναρχης δηλαδή και υπεραιώνιας Αγάπης & ελπίδας; Του άκτιστου Θεού, που με απερίγραπτη διακριτικότητα και ταπείνωση καταδέχτηκε να χωρέσει στο κτιστό, σάρκινο κουκούλι μας, μιας και δεν είχε άλλη επιλογή από το να φανερώσει στο παραστρατημένο πλάσμα του το ξεχείλισμα της Αγάπης Του, τον δρόμο και το τέλος, που είναι ο ίδιος ο Χριστός; Αυτές λοιπόν τις μέρες, καθώς πλησιάζει η ώρα που ενσαρκώνεται ο άρχων της Ζωής & της Ανάστασης, κάθε ψυχή –είτε το γνωρίζει, είτε συνειδητά το αγνοεί- λαχταράει περισσότερο από κάθε τι άλλο να βιώσει την καταλυτική -για την αυτογνωστική & οντολογική της πορεία- γέννηση του ανέσπερου φωτός της ζωής.
Λαχταρά να την ζήσει σαν να επρόκειτο για την δική της γέννηση… Ποθεί αφάνταστα –χωρίς τις περισσότερες φορές, και η ίδια να έχει επίγνωση αυτής της της ανάγκης-  να γίνει μέτοχος της ενσαρκωμένης Αλήθειας,  να ξαναγεννηθεί δηλαδή, ταυτιζόμενη με τον εσώτατό της πυρήνα, που δεν είναι άλλος από τον σωτήρα της, τον Ιησού Χριστό. Αν είχε το κουράγιο η ψυχή, ακόμα και να πεθάνει θα ήθελε –ως προς τον τρόπο που έμαθε να αντιλαμβάνεται τον εαυτό της- αρκεί να ήξερε πως θα γεννηθεί από την αρχή, μαζί με τον Χριστό.
Όμως, η ψυχή έχει καταντήσει να μην έχει σχεδόν καμία επίγνωση του κεντρικού σκοπού της ύπαρξής της! Αυτό-εξορισμένη στην ανεπίγνωστη λήθη της, αρκείται, με βουβό αλλά εντεινόμενο πόνο, στο να καταναλώνει εξωτερικές εντυπώσεις: εκκωφαντικές μουσικές,  ευχές άδειες από καρδιακή μετοχή και συμπόνια, φώτα από πολύχρωμα λαμπιόνια που λες και αγχωμένα αναβοσβήνουν -συνωμοτώντας κι αυτά στον αποπροσανατολισμό της ψυχής-, καταναλώνει βουλιμικά τον συνωστισμό ψυχο-πνευματικά διαμελισμένων ανθρώπων που είναι έτοιμοι να «πληρώσουν» όσο όσο για να ξεγελάσουν και να ξεγελαστούν…
Όσο όμως η καρδιά μένει πνευματικά άνυδρη, και αποκαρδιωτικά κλειστή στη μυστική γέννηση του Θεανθρώπου, η ταλαιπωρημένη από τα άσκοπα ταξίδια ψυχή μας που διψά για ενότητα με τον Αγαπημένο της θα αιμορραγεί ακατάπαυστα, και αναπόφευκτα θα βιώνει την τραγική της στέρηση σαν κατάθλιψη, και οι ειδικοί της ψυχικής υγείας -ανήμποροι να γεμίσουν το οντολογικό μας κενό με λόγια και συνταγές- θα μιλάνε και θα γράφουν για το φαινόμενο της  «κατάθλιψης των Χριστουγέννων»…


Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Διαβάστε το best seller βιβλίο αυτογνωσίας & αυτοβοήθειας: «Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι: Από τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης», του Dr. Γρηγόρη Βασιλειάδη, Ψυχολόγου – Συστημικού – Υπαρξιακού Ψυχοθεραπευτή και Ψυχοθεραπευτή Ομάδας. Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο θα μάθετε αν επισκεφτείτε το site: http://www.aftognosia.gr/sumvouleutiki/224--a-.html
«Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι», του ψυχολόγου Δρ. Γρηγόρη Βασιλειάδη μπορείτε να το αποκτήσετε –και διαδικτυακά- με έκπτωση από: το βιβλιοπωλείο «Ιανός»: https://www.ianos.gr/to-psixotherapeitiko-taksidi-0341126.html
από το βιβλιοπωλείο "Πρωτοπορία":
http://www.protoporia.gr/to-psychotherapeytiko-taxidi-p-408072.html  
από το βιβλιοπωλείο "Πολιτεία":
http://www.politeianet.gr/books/9786185067496-basileiadis-grigoris-iwritegr-to-psuchotherapeutiko-taxidi-241155
από το “Public”: http://www.public.gr/product/books/greek-books/family-home/self-improvement-body-and-spirit/to-psyhotherapeytiko-taksidi/prod7160346pp/
και από όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία.

Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2016

«Γένους βροτείου την ανάπλασιν πάλαι...»


 

Γράφει ο Θεολόγος, Τρυφωνόπουλος Γεώργιος | Romfea.gr 23 Δεκ. 2016.

   Στην υμνολογία της εορτής των Χριστουγέννων, κυριαρχεί έντονα το στοιχείο της αναδημιουργίας, πρόκειται δηλαδή για μια εκ νέου δημιουργία του ανθρώπου από τον Θεό. Τέτοια πολύ πιο όμορφη και απείρως ανώτερη από την πρώτη. Με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, έχουμε την ένωση της ανθρώπινης φύσης με την Θεϊκή, στο πρόσωπο του Ενανθρωπησθέντος Χριστού, προσλαμβάνεται ολόκληρη η ανθρώπινη φύση, χωρίς σύγχυση, χωρίς διαίρεση, χωρίς αλλοίωση. Γίνεται τέλειος άνθρωπος καθ’ όλα, εκτός από την αμαρτία, αφού αυτή δεν υπάρχει και δεν ανήκει στον Θεό, είναι ξένη στην φύση Του, αλλά ταυτόχρονα είναι και Θεός. Έτσι θεώνεται ο άνθρωπος, πλέον δεν σώζεται απλά από την αμαρτία, αλλά γίνεται ένα με τον Θεό, εκπληρώνεται ο κύριος και μοναδικός σκοπός της υπάρξεως του. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν. Το κατ’ εικόνα δόθηκε ως δώρο, εφόσον ο άνθρωπος πλάστηκε ως εικόνα Θεού, όμως το καθ’ ομοίωσιν δηλαδή την θέωση, την χάρισε ως επιλογή ελευθερίας, καρπό αγαπητικής σχέσης μαζί Του. Στην ορθόδοξη θεολογία, η έλευση του Θεού στον κόσμο, δεν γίνεται επειδή ο άνθρωπος έπεσε στην αμαρτία, δεν είναι η αστοχία του ανθρώπου που κινεί την ενανθρώπηση, αλλά η αγάπη του Θεού. Ο Θεός δημιουργώντας τον άνθρωπο, γνώριζε την αδυναμία του, ήξερε ότι θα έπεφτε, μέσα στην δημιουργία του ανθρώπου η πτώση του αποτελεί απλά ένα επεισόδιο. Αλλιώς, θα λέγαμε ότι ο Θεός στην τελειότητα της δημιουργίας έκανε λάθος στον άνθρωπο και έρχεται να το διορθώσει. Εκείνο που ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να κάνει, ήταν αδύνατο για τον ίδιο, όχι για τον Θεό, ήταν να ομοιάσει προς τον Θεό. Κι αυτό γίνεται με την ενανθρώπηση του Θεού. Η αγάπη του Θεού είναι τόσο μεγάλη, που έρχεται ο ίδιος και παίρνει την ανθρώπινη σάρκα, οδηγώντας τον άνθρωπο στην θέωση, πλέον ο άνθρωπος γίνεται ένα με τον Θεό.
Το αμάρτημα δεν ήταν το μήλο, που έφαγαν οι πρωτόπλαστοι, αλλά η προσπάθεια τους να γίνουν θεοί, χωρίς τον Θεό. Το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού, ήταν η γνώση του Θεού, δηλαδή η ένωση μ’ Αυτόν. Όμως αυτό είναι αποτέλεσμα αυτής της σχέσης ανθρώπου-Θεού, είναι εμπειρία, κοινωνία ζωής, σχέση αγάπης. Ο Θεός δεν έβγαλε τους πρωτοπλάστους από τον Παράδεισο, αλλά αυτοί αυτοεξορίστηκαν εφόσον δεν επιθυμούσαν την κοινωνία μαζί Του. Αν ο Θεός άφηνε τον Αδάμ και την Εύα, τότε θα ήταν σαν ν’ αρνούνταν τον εαυτό Του, εφόσον τους είπε ότι η γεύση αυτού του καρπού θα φέρει τον θάνατο, και θάνατος στην ορθόδοξη θεολογία, δεν είναι τίποτα άλλο, απ’ αυτήν την διακοπή του ανθρώπου από τον Θεό, που είναι πηγή ζωής. Αλλά και επειδή, θα καταπατούσε την ελευθερία τους, αφού οι ίδιοι θέλησαν να γίνουν θεοί χωρίς αυτόν. Έτσι, στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, κρύβεται ένα υπέροχο μεγαλείο αγάπης του Θεού, τόσο δυνατής, που σέβεται απόλυτα την ελευθερία του ανθρώπου. Το «ναι» της Παναγίας, γίνεται ταυτόχρονα ναι όλων των ανθρώπων στην σωτηρία, σε μια νέα κοινωνία με τον Θεό. Ο άνθρωπος πλέον αποδέχεται τον Θεό και αβίαστα παραδίδεται στην αγάπη Του, γι’ αυτό έρχεται στον κόσμο, να τον συναντήσει κι όχι μόνο να τον λυτρώσει από την αμαρτία, αλλά να του χαρίσει το καθ’ ομοίωσιν, που τότε μόνος του, χωρίς τον Θεό επεχείρησε να λάβει.
Με την Γέννηση του Χριστού, ο άνθρωπος αναδημιουργείται, γίνεται θεός, ανοίγει ο δρόμος για το καθ’ ομοίωσιν κι αυτό είναι το πιο μεγάλο, το πιο συνταρακτικό που τελείται στο σπήλαιο της Βηθλεέμ. Τότε ο άνθρωπος απορρίπτει την κοινωνία με τον Θεό, τώρα ο Θεός όχι απλώς κοινωνεί με τον άνθρωπο, αλλά ενώνεται μαζί του. Η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό γίνεται αγαπητική, ο Θεός, ποτέ δεν έφυγε απ’ αυτήν την σχέση με τον άνθρωπο, αλλά εκείνος απομακρύνθηκε. Σ’ αυτήν την αναδημιουργία, στην θέωση, μετέχει ο όλος άνθρωπος, με την θέληση του φτάνει στο καθ’ ομοίωσιν. Γι’ αυτό έρχεται ο Θεός στο κόσμο, γίνεται άνθρωπος, παίρνει την σάρκα και μέσα στην Θεότητα του, την αφθαρτίζει, την θεοποιεί. Αυτό είναι το μυστήριο της φάτνης, εκεί βρίσκεται η ουσία της Ενανθρώπησης. Η Γέννηση του Χριστού, δεν συμβαίνει επειδή έπεσε ο άνθρωπος, αλλά για να βρει τον δρόμο που οδηγεί στην θέωση. Κι ο δρόμος αυτός, δεν είναι απρόσωπος, μια κατεύθυνση απλώς, αλλά ο ίδιος ο Θεός, στα σπάργανα της Βηθλεέμ γράφεται η σχέση Θεού-ανθρώπου. Σχέση ζωής, υπαρξιακή, ερωτική, μοναδική, κορυφαία ένωση, ανεπανάληπτη δημιουργία. Η σωτήρια, δεν είναι μια μηχανική εφαρμογή κανόνων, αλλά η ίδια η ζωή, η σχέση με τον δημιουργό της, που είναι ο Θεός.
Με την γέννηση του Χριστού, υποχωρεί ο νόμος, οι εντολές, οι προφητείες, αυτά απλώς προμηνύουν την αυγή, τώρα έρχεται ο Ήλιος, Αυτός λάμπει, Αυτός χαρίζει το φως. Αυτός είναι ο Νυμφίος, ο μανιακός εραστής κάθε ψυχής. Αυτός είναι η Οδός, η Αλήθεια, και η Ζωή. Πρόσωπο ο Θεός και ως πρόσωπο καλεί τον άνθρωπο σε μια προσωπική σχέση. Δεν αναγκάζεται ο Θεός να γίνει άνθρωπος από την πτώση του Αδάμ, αλλά από αγάπη, χαρίζει το καθ’ ομοίωσιν με τον μοναδικό τρόπο που ο άνθρωπος θα μπορούσε να το προσλάβει, αυτή η ανθρώπινη φύση, μόνο ενωμένη με τον Θεό, θα μπορούσε να ομοιάσει μ’ Αυτόν. Στην φάτνη τον αλόγων δεν φανερώνεται απλά μια ρομαντική ταπείνωση του Θεού, προσφερόμενη για τραγούδια, παραμυθάκια και ποιήματα, αλλά ο Ίδιος ο Θεός γίνεται παιδί, πλησιάζει τόσο κοντά, ή μάλλον ενώνεται με τον άνθρωπο. Ενσαρκώνει τον μοναδικό σκοπό της υπάρξεως του ανθρώπου, που είναι η θέωση. Αυτή η αγάπη εκδηλώνεται μέσα στην ελευθερία, αν έρχονταν ως Θεός, μ’ όλη την δόξα Του, θα δέσμευε τον άνθρωπο, θα τον ανάγκαζε να τον πιστέψει, ενώ τώρα του προσφέρεται σαν παιδί, τον εκπλήσσει, τον παρακινεί αβίαστα κοντά Του.

Χαρίζει στον άνθρωπο την ελευθερία να τον πιστέψει, ν’ αποδεχτεί την Ζωή Του. Πόσο σπουδαίο πραγματικά, ο Θεός που είναι η Ζωή κι ότι δεν έχει αυτόν είναι θάνατος, ν’ αφήνει τον άνθρωπο να επιλέξει, κι ενώ ο Ίδιος είναι ο Τέλειος, να χαρίζει στον άνθρωπο την ελευθερία να επιλέξει , την αμαρτία, την αστοχία, επειδή απλά τον αγαπά , κι αν αγαπάς κάποιον δεν τον δεσμεύεις. Η εκκλησία δεν γιορτάζει Χριστούγεννα, η λέξη είναι μια παιδική, εμπορική πρόταση, αλλά το Μυστήριο της Σαρκώσεως του Ιδίου του Θεού. Την αναδημιουργία του ανθρώπου, κι όλα αυτά όχι 2016 χρόνια πριν, αλλά σήμερα, εφόσον δεν καταργεί τον χρόνο, αλλά τον νοηματοδοτεί, του προσδίδει οντολογικό περιεχόμενο. Σήμερα λοιπόν ο Δημιουργός, δημιουργεί πάλι από την αρχή των άνθρωπο, διαλύει την αμαρτία και δεν μένει σ’ αυτό, αλλά κάνει τον άνθρωπο Θεό!


Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2016

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ 2016

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΓΟΜΟΣΤΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ


   Η άφατος Θεία φιλανθρωπία μάς αξιώνει και φέτος να προσεγγίζουμε με χαρά και δέος το ακατάληπτο Μυστήριο της Γεννήσεως του Χριστού. Ο Θεός ο ίδιος, με την άπειρη αγάπη Του, κατήλθε στον κόσμο ως «Φως απρόσιτον», αποκαλύφθηκε μέσω της θείας ενανθρωπήσεώς Του, εισήλθε στα μονοπάτια της Ιστορίας με ταπείνωση, κένωση, πτωχεία και άπειρη συγκατάβαση και φιλανθρωπία, για να συναντήσει την «καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένη» των ταπεινών ανθρώπων, να την αναδείξει ως την μόνη και αληθινή δόξα μας, να την ενδύσει με την θεοΰφαντη στολή της αθανασίας. Ώστε να φωτίζει με αυτό το φως Του την ζωή όλων μας, διαλύοντας το σκότος της απογνώσεως και του άγχους και να μας αξιώνει να δίνουμε «την μαρτυρία Ιησού Χριστού», με πνεύμα ταπεινό και ανδρείο. Η μυστική Χάρις και χαρά αυτής της εορτής, φαιδρύνει την Κτίση και χαροποιεί την Εκκλησία του Θεού.
   Με την ευκαιρία, λοιπόν, της μεγάλης εορτής των Χριστουγέννων, σάς απευθύνω τις θερμότερες και εγκαρδιότερες ευχές μου, όπως το θείο Βρέφος, ο Σαρκωθείς Κύριος και Θεός ημών Ιησούς Χριστός, μάς γεμίζει με πλούσια την δύναμη και προστασία της θείας Χάριτος, να ευλογεί τα έργα, την οικογένεια και όλη την ζωή μας, και να μας χαρίζει φωτισμό και πνευματική πρόοδο, ειρήνη, χαρά, υγεία ψυχοσωματική και κάθε αγαθό.
   Επίσης, για το επί θύραις νέο έτος 2017, εύχομαι να πληροί χαράς, ευφροσύνης, θείων ευλογιών και χαρίτων την καρδία μας και τις ημέρες της ζωής μας, να αξιωθούμε εκπλήρωση πάσης θεοφιλούς επιθυμίας και να το διέλθουμε με μετάνοια, με την αισιόδοξη ελπίδα της πίστεως και της αγάπης που ο άγιος Θεός εμπνέει.

Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα – Ευτυχισμένο το νέο έτος

Πρεσβύτερος
Γεώργιος Δημητρόπουλος


Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2016

«Ουδέν ούτε εννοίας θανάτου φοβερώτερον, ούτε Θεού μνήμης θαυμασιώτερον» (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)





   Πόσο αρμονικά και ισορροπημένα  παραθέτει ο Άγιος τις δυο αυτές λειτουργίες της ψυχής του ανθρώπου, τη σκέψη και τη μνήμη, υπενθυμίζοντας το σκοπό, για τον οποίο τις έβαλε ο Θεός  μέσα μας. Η καθεμιά, συνταιριασμένη με το αντίστοιχο θέμα, με το οποίο έχει  να  ασχολείται. Η σκέψη με το θάνατο, για να κρατήσει τον άνθρωπο στη φρόνηση και στη σύνεση και η μνήμη με το Θεό, για να τον κρατήσει στη ζωντανή ελπίδα. Είναι οι κορυφαίες απασχολήσεις τους στην παρούσα ζωή. Χαρακτηρίζει, τη σκέψη του θανάτου φοβερότερη από όλα όσα έχει να σκέφτεται ο άνθρωπος και τη μνήμη του Θεού θαυμασιότερη από όλα όσα έχει να θυμάται. Τέλειος συνδυασμός.
Είναι πολύ επίκαιρα τα λόγια αυτά του Αγίου, καθόσον ο φόβος της ανασφάλειας και κατ` επέκταση του θανάτου, πλανάται  απειλητικός και τυραννικός στις ημέρες μας, λόγω της αστάθειας και της κρισιμότητας της  καταστάσεως  των περί την ειρήνη θεμάτων στην ανθρωπότητα. Η ειρήνη καθίσταται πλέον επισφαλής και ο κόσμος περιμένει από τους ισχυρούς. Με ανεξήγητη καθυστέρηση, με ύποπτη αναβλητικότητα, με απάνθρωπη, σαδιστική διάθεση, ως οι χείριστοι των τυράννων, οι κρατούντες ισχυροί του κόσμου, περιμένουν να εξουθενωθούν οι ψυχές, κρατώντας τες στο χέρι, μέχρι τελικής ψυχικής εξόντωσης. Να φοβούνται οι λαοί, για να κάνουν αυτοί ανενόχλητοι τις άνομες πράξεις τους.
Ξέρουν πως δεν έχουν να καταφύγουν αλλού οι άνθρωποι και περιμένουν  απ` αυτούς τη λύτρωση. Αφού κατάφεραν, με όλα τα μέσα που διαθέτουν, να κάνουν τους εαυτούς τους θεούς, τώρα παίζουν χωρίς αντίπαλο. Πού να ελπίσει ο άνθρωπος; Αφού δεν υπάρχει πίστη στο ζωντανό Θεό της αγάπης, αφού τελειώνουν όλα εδώ, αφού δεν υπάρχει άλλος κόσμος πνευματικός, αφού δεν υπάρχει αιωνιότητα, αφού λησμονήθηκε το ψαλμικό: «μὴ πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία» (Ψαλ. 145, 3), πού να ελπίσει;
Όμως  ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής και δι` αυτού η Αγία μας Εκκλησία, δίνει στον άνθρωπο απάντηση και λύση και μάλιστα καταλυτική. «Ουδέν ούτε εννοίας θανάτου φοβερώτερον, ούτε Θεού μνήμης θαυμασιώτερον». Ναι, είναι φοβερός ο φόβος του θανάτου, «η αποκαραδοκία του θανάτου», όπως την αποκαλεί  ο Απόστολος Παύλος, που την έζησε στις περιοδείες του. «Όντως φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον» και «Θρηνώ και οδύρομαι, όταν εννοήσω τον θάνατον», ψάλλει η Εκκλησία. Δεν μένει όμως εκεί. Από τη μια ο κίνδυνος της απελπισίας κι από την άλλη το ισχυρότατο όπλο που παραστέκει, την υπερβαίνει και την καταλύει. Διότι ο μέγας αντίπαλός του, που τον έχει κατανικήσει και τον κατάργησε, είναι ο Χριστός. Γι` αυτό γράφει ο Άγιος: «ούτε μνήμης Θεού θαυμασιώτερον». Η έννοια του θανάτου από μόνη της, χωρίς Θεό, είναι κόλαση  για την ψυχή.
Δεν αφήνει μόνο του το θάνατο να αλωνίζει τη σκέψη του ανθρώπου. Δεν αφήνει και μόνο του τον άνθρωπο, να βασανίζεται κάτω από την απειλή της αβεβαιότητας και του φόβου του θανάτου. Υπενθυμίζει την καταφυγή στη «θαυμασιότερη πάντων μνήμη του Θεού». Στη μνήμη, που δίνει ζωντανή και παρούσα την ελπίδα του ανέλπιστου, την ελπίδα του εν πάση περιπτώσει παρακειμένου θαύματος, την ελπίδα της αληθινής λυτρώσεως, την κατάλυση κάθε φόβου και του φόβου του θανάτου. Που αλλοιώνει τελείως το φόβο, που του κλέβει τα όπλα και τον καθιστά ανίσχυρο και ακόμη, ω του θαύματος, τον μεταβάλλει σε χαρά και βέβαιη και ζωντανή ελπίδα. Συμβαίνει αυτό που λέει ο Απόστολος Παύλος στους Εβραίους: «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ. 11, 1). Ελπιζομένων υπόστασις: Όχι ελπίδα αναμενόμενη αλλά υφιστάμενη, τουτέστιν παρούσα. Όχι ελπίδα του τύπου «θα πετύχω το λαχείο» αλλά ζωντανή, ήδη βιούμενη.
Ο άγιος Μάξιμος υπήρξε Ομολογητής της πίστεως. Δοκιμάστηκε από τους αιρετικούς, απειλήθηκε, ακρωτηριάστηκε, εξορίστηκε, αλλά δεν πρόδωσε την αγάπη και την πίστη του στο Θεό. Είναι συγκινητική η ταπείνω­ση του Αγίου, που συνόδεψε όλες τους τις εκφράσεις και κινήσεις, ακόμη και την ώρα που η αδικία εναντίον του ήταν κατάφωρη. Προφανώς, η μνήμη του Θεού, η σταθερή ομολογία και η αληθινή ταπείνωση τον κράτησαν σταθερό στην ομολογία του. Αλλά και αμέτρητοι άγιοι μάρτυρες υπερέβησαν το φόβο του θανάτου στα χρόνια των διωγμών και της Τουρκοκρατίας με την δύναμη της πίστεως. Στις μέρες μας, μαθαίνουμε τα μαρτύρια των Χριστιανών της Συρίας και τους θανάτους, με θαυμαστές χαρακτηριστικές περιπτώσεις ομολογίας πίστεως. Παρόμοια ήταν και του αγίου Ευγενίου Ροντιόνωφ  στην Τσετσενία (1996 μ.Χ). 
Πού τη βρήκαν τόση δύναμη, για να υπερβούν το φόβο του θανάτου; «Χριστός ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας», μας λέει το αναστάσιμο τροπάριο. Βέβαια, εδώ θάνατος εννοείται καταρχάς ο πνευματικός θάνατος. Αλλά και τη ζωή αυτή, τη φυσική, που μας τη χάρισε ο Χριστός, έχει «χρέος» να μας τη διαφυλάξει, όταν καταφεύγουμε με πίστη σ` αυτόν. Θα προσευχηθούμε, θα τον παρακαλέσουμε, θα ταπεινωθούμε και θα ελπίζουμε στο έλεός του και στην αγάπη του. Χωρίς Θεό, όμως; Πού η διέξοδος; Πού η ελπίδα; «Ιδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος» (Β΄Κορ. 6, 2).
Τώρα, που «αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι» (Εφεσ. 5, 16) και προκύπτουν οι  αφορμές για περισυλλογή και αυτοέλεγχο, λόγω των πολλών εξωγενών δυσκολιών και επικείμενων πιθανών δεινών, πέρα από τα προσωπικά του καθενός μας, ας στρέψουμε το νου και την καρδιά μας μέσα μας, να δούμε τον εαυτό μας και ταπεινά να παραδεχτούμε και να ελεγχθούμε από τα  λάθη μας και τις αμαρτίες μας και με αφορμή την ήδη προϊούσα Νηστεία των Χριστουγέννων, να καταφύγουμε στο πετραχήλι του παπά, να πέσουμε στα πόδια του Χριστού, να ομολογήσουμε τη μηδαμινότητά μας, για να βρούμε την ανάπαυση της ψυχής, την οποία πουθενά αλλού δεν πρόκειται να βρούμε. Η αγάπη της Εκκλησίας μάς περιμένει.
Τέλος ο φόβος, τέλος η απελπισία, τέλος τα αδιέξοδα. Δίπλα μας στέκει ο Θεός και περιμένει να τον αγκαλιάσουμε. Μην καθυστερούμε. Το μέλλον είναι άδηλο και η αναβολή ο όντως θάνατος. Και κατά τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο: «Ου το αποθανείν κακόν, αλλά το κακώς αποθανείν». Γιατί να αδικήσουμε τον εαυτό μας με το «κακώς αποθανείν»; Ας τρέξουμε, λοιπόν, αδέλφια μου, ας τρέξουμε!


Ηλιάδης Σάββας, Δάσκαλος, Κιλκίς, 23-11-1015.

Συγκλονιστική μαρτυρία: Μπήκα πρώτος στον Τάφο του Ιησού, μύριζε μύρο παντού






5/12/2016 1:17:00 μμ.
Αποστολή σε Φίλο

   «Ήμουν ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε μέσα στον Τάφο του Χριστού. Ναι, μύριζε μύρο παντού. Έτσι ένιωσα. Και ένιωσα δέος, ένιωσα εξωπραγματικά. Έκλαψα όταν έμαθα ότι ήρθα εδώ γιατί το ήθελε ο Κύριος. Και δεν ήμουν και πολύ πιστός».
Με αυτά τα συγκλονιστικά λόγια ο 49 χρονος συντηρητής Πέτρος Χαλόφτης από τα Μέγαρα, ο πρώτος άνθρωπος στη σύγχρονη ιστορία που μπήκε στον Τάφο του Ιησού Χριστού, ανοίγει την καρδιά του αποκλειστικά στην «Freddo» και μιλάει για τις μοναδικές εμπειρίες που ζει στα Ιεροσόλυμα, κατά το άνοιγμα του Τάφου στον Ναό της Αναστάσεως. Τα λόγια βγαίνουν με δυσκολία από το στόμα του. Πολλές φορές βαριανασαίνει, άλλοτε αναστενάζει, άλλοτε κομπιάζει και κλαίει. «Δεν μπορεί να τα χωρέσει ανθρώπινος νους όσα συναισθήματα βιώνω εδώ», είναι τα πρώτα του λόγια.
«Ο Τάφος κανονικά δεν ήταν να ανοίξει. Τον άνοιξαν μόνο και μόνο γιατί θα γίνονταν ενεματώσεις στην τοιχοποιία και φοβόντουσαν μήπως και τρέξουν ενέματα μέσα και καταστραφεί κάτι που πιθανώς θα υπήρχε», λέει ξεκινώντας την πολύωρη εξιστόρησή του. Αρκετά φειδωλός, προσπαθεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Ωστόσο τα συναισθήματά του είναι έκδηλα συνεχώς. «Ναι εγώ ήμουν αυτός που μπήκε πρώτος μέσα μετά τη μετατόπιση της πάνω πλάκας. Ο Τάφος είχε να ανοίξει από το 1810, που φτιάχτηκε το ιερό κουβούκλιο. Έκτοτε δεν ξανάνοιξε», λέει. Ανέβλυζε μύρο.
Πριν από λίγες βδομάδες, η είδηση που έκανε τον γύρο του κόσμου ανέφερε ότι κατά το άνοιγμα του Τάφου ανέβλυζε μια μοναδική μυρωδιά, που όμοιά της δεν έχει ξαναυπάρξει. «Μύρο μυρίζει έτσι και αλλιώς από αυτά που βάζουν οι μοναχοί σε όλο τον Ναό της Αναστάσεως. Ωστόσο, η μυρωδιά αυτή ήταν κάτι άλλο. Κάτι μοναδικό που δεν έχω ξαναμυρίσει. Υπάρχει όμως και μια άλλη λεπτομέρεια που ίσως σας φανεί περίεργη, ωστόσο οφείλω να την παραθέσω: πριν από καιρό στο σημείο του Τάφου στην τοιχοποιία από πίσω, μέσα στον τοίχο και σε ύψος 2 μέτρα περίπου, βρήκα μια ξύλινη σφήνα περίπου 20 εκατοστά και μόλις την έβγαλα είχε μια παρά πολύ ωραία μυρωδιά και μύριζε έτσι για τρεις μέρες περίπου. Ήταν εκεί μέσα 200 χρόνια. Κανονικά έπρεπε να βρωμούσε από τη σαπίλα. Και όμως ευωδίαζε», λέει συγκλονισμένος ακόμα και τώρα που έχει ολοκληρωθεί η συντήρηση του Τάφου.

Πηγή: enikos.gr




Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

ΣΟΦΑ ΛΟΓΙΑ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΓΕΡΟΝΤΩΝ



    Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από την ταπεινοφροσύνη και τον φόβο του Θεού όλη την ώρα, όπως συμβαίνει με την αναπνοή από τη μύτη του.(Αββάς Ποιμένας).
Προτιμώ εργασία ελαφριά και συνεχή παρά εξουθενωτική εξαρχής που γρήγορα όμως σταματάει.(Αββάς Ματώης)
Ταπείνωσιν να έχεις. Όταν βρέχει, το νερό δεν σταματά εις τις κορφές ή στα βουνά, αλλά κάτω εις την πεδιάδα. Οι ταπεινοί άνθρωποι έχουν χάριν, καρποφορίαν και ευλογίαν.(Γέρων Ιερώνυμος της Αίγινας)
Αποκτά η ψυχή ταπείνωση, όταν νοιάζεται μόνον για τα δικά της σφάλματα. Παρατηρήστε εκείνον που αγαπάει το θέλημά του: Δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή του και δεν ευχαριστιέται με τίποτα. Γι' αυτόν όλα γίνονται όπως δεν θα έπρεπε. Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο Θέλημα του Θεού, έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπάει τον Κύριο. (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης).
Αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου(Παροιμίες Σολομώντος,9,10). Απόκτησε την εσωτερική ειρήνη και χιλιάδες θα βρουν κοντά σου τη σωτηρία. (Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ).
Χαρακτηριστικό του καλού είναι η ωφελιμότητα. (Άγιος Γρηγόριος Νύσσης). Όπως ο σωματοφύλακας του βασιλιά στέκεται στο πλάι του πάντοτε έτοιμος, το ίδιο και η ψυχή πρέπει να είναι σε εγρήγορση απέναντι στο δαίμονα της σαρκικής αμαρτίας. (Αββάς Ποιμήν).
Οι άνθρωποι έχουν γίνει, για να ζει ο ένας χάρη του άλλου. (Μέγας Βασίλειος). Όταν η προσευχή-συμβαίνει μερικές φορές-γίνεται χωρίς προσοχή και μηχανικά, μην απογοητεύεσθε. Την ώρα της προσευχής με το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού αγιάζεται ακόμη και το στόμα μας. (Στάρετς Βαρσανούφιος).
Εάν έχεις φόβο Κυρίου, έμαθες Θεολογίαν. Εάν δεν έχεις φόβον Κυρίου τέχνην έμαθες διά να ζήσεις. (Γέρων Ιερώνυμος της Αίγινας).
Φροντίζετε την ψυχήν σας μόνον· αυτήν μεριμνάτε να σώσετε οπού είναι τίμια, αθάνατος. (Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής).
Αληθινοί θεολόγοι στην Εκκλησία είναι εκείνοι που μισούν τον εαυτό τους(τα πάθη τους)Αν δεν μισήσει κανείς τον εαυτό του εώς θανάτου, δεν μπορεί να είναι μαθητής του Χριστού και διδάσκαλος του λαού. (Γέρων Σωφρόνιος του Έσσεξ).
Οι λογισμοί που σου φέρνουν αμηχανία και ταραχή προέρχονται από το διάβολο. Οι κατά Θεόν λογισμοί εμπνέουν σιγουριά και ειρήνη. Πάλεψε και θα τ'αποκτήσεις. (Όσιος Μάρκος).
Τη σιωπή να την αγαπάς περισσότερο από το λόγο. Γιατί η σιωπή φέρνει θησαυρό, ενώ η ομιλία τον σκορπίζει. (Αββάς Ησαΐας).
Η απιστία προέρχεται από την υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος ισχυρίζεται πως θα γνωρίσει τα πάντα με το νου και την επιστήμη, αλλά η γνώση του Θεού παραμένει ανέφικτη γι'αυτόν, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με την αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος. (Άγιος Σιλουανός).
Πολλοί στην εποχή μας διάλεξαν την ανάπαυση, προτού τους την δώσει ο Θεός. (Αββάς Θεόδωρος).
Προσέξτε την συνείδησή σας, που είναι η φωνή του Θεού και η φωνή του Αγγέλου φύλακά σας. Μην αμελήσετε να φροντίζετε για την συνείδησή σας, διότι μπορεί να την χάσετε, μπορεί να καταφρονηθεί και να γίνει άχρηστη και τότε πια δεν θα είναι η φωνή του Θεού. (Στάρετς Ζαχαρίας).
Όταν σας έρχονται λογισμοί, μην προσπαθείτε να τους διώξετε ανοίγοντας ένα λογικό διάλογο μαζί τους. Χτυπάτε τους επάνω στην Πέτρα. Πέτρα είναι ο Χριστός. Το Όνομά Του. Η προσευχή του Ιησού. Δεν είναι στο χέρι σας, να μην τους δεχθείτε. Τους λογισμούς τους διώχνει μόνο το Όνομα του Ιησού. (Στάρετς Βαρσανούφιος).
Η βάση της θεωρίας είναι η πράξη. (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος).
Εις κληρικόν: Όσο μπορείς απόφευγε τα έξω. Κλείσου εις το δωμάτιόν σου. Σφίξε τον νου σου ν'ανοίξει να δεις πνευματικόν φως. Να λέγεις πότε να φθάσεις στο δωμάτιόν σου και να κλεισθείς. Μελέτησε, προσευχήσου. Αν δεν είσαι ενισχυμένος, πώς θα ενισχύσεις άλλους; Ο κόσμος ζητά την δίψα της ψυχής να ικανοποιήσει από την Εκκλησίαν, από τα όργανά της, από το ράσον! (Γέρων Ιερώνυμος της Αίγινας).
Με όλους να έχεις αγάπη κι απ' όλους να βρίσκεσαι σε απόσταση. (Αββάς Αρσένιος).
Εάν δεν κατακρίνεις τον πλησίον αλλά εξουθενώνεις τον εαυτό σου, παρέχεις ανάπαυση στη συνείδησή σου. (Αββάς Ησαΐας).
Η αιώνια ζωή είναι πατρίδα της ελευθερίας. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος).
Εάν ο άνθρωπος δεν πει μεσ' την καρδιά του ότι σ' αυτόν τον κόσμο εγώ μόνον και ο Θεός είμαστε, δεν θα βρει ανάπαυση. (Αββάς Αλώνιος).

Πηγή: Από το εικονολόγιο της ιστοοσελίδας: www.agiazoni.gr
http://paravouniotissa.gr/

ΚΑΘΑΡΣΗ-ΦΩΤΙΣΜΟΣ-ΘΕΩΣΗ




ΚΑΘΑΡΣΗ-ΦΩΤΙΣΜΟΣ-ΘΕΩΣΗ: Εκκλησιαστική ερμηνεία των σταδίων της πνευματικής τελειώσεως

Η διαφοροποίηση νοήματος από τους αρχαίους φιλοσόφους

Τού π. Ιωάννη Ρωμανίδη
   Ο Χριστός είπε: «έσεσθε ουν υμείς τέλειοι, ώσπερ ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς τέλειός εστίν» (Ματθαίος ε΄, 48). Αυτό σημαίνει ότι ο Χριστιανός πρέπει, με την Χάρη του Θεού, να ανέρχεται συνεχώς τις βαθμίδες της πνευματικής τελειώσεως. Βέβαια, όταν κάνουμε λόγο για στάδια τελειώσεως, δεν εννοούμε κάποια σταθερά σημεία, κάποια χρονικά ή τοπικά στάδια, αλλά πρόκειται για το πώς ενεργεί η Χάρη του Θεού στον άνθρωπο. Η άκτιστη Χάρη του Θεού ενεργεί σε όλη την κτίση και στον άνθρωπο. Όταν η Χάρη του Θεού καθαρίζει τον άνθρωπο λέγεται καθαρτική, όταν τον φωτίζει λέγεται φωτιστική και όταν τον Θεώνει λέγεται Θεοποιός. Αυτό το βλέπουμε στην Αγία Γραφή όπου γίνεται λόγος για κάθαρση του ανθρώπου: «καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος, επιτελούντες αγιωσύνην εν φόβω Θεού» (Β΄ Κορινθίους ζ, 1). Ένα χαρακτηριστικό χωρίο, στο οποίο φαίνονται τα στάδια της πνευματικής τελειώσεως υπάρχει στην Α’ προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου: «αλλά απελούσασθε, αλλά ηγιάσθητε, αλλά εδικαιώθητε εν τω ονόματι του Κυρίου Ιησού και εν τω Πνεύματι του Θεού ημών» (Α Κορινθίους στ’, 11). Το «απελούσασθε» είναι η κάθαρση, το «ηγιάσθητε» είναι ο φωτισμός και το «εδικαιώθητε» είναι η θέωση. Έπειτα, ο Χριστός είναι Φως και όσοι συνδέονται μαζί Του λαμβάνουν Φως και είναι φωτεινοί. Ο Χριστός είπε στους Μαθητές Του: «υμείς εστε το φως του κόσμου» (Ματθαίος ε: 14) και «ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Ματθαίος ε: 16).

Μέσα στα πλαίσια αυτά κινούνται οι Άγιοι Πατέρες. Ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης κάνει λόγο για κάθαρση, φωτισμό και τελείωση. Ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής συνεχώς ομιλεί για πρακτική φιλοσοφία, φυσική θεωρία και μυστική θεολογία. Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος γράφει τα τιτλοφορούμενα πρακτικά και θεολογικά κεφάλαια, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς κάνει λόγο για φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια κ.ο.κ. Ο άνθρωπος στην πορεία του προς την θέωση κατ’ αρχάς μετέχει της καθαρτικής ενεργείας, έπειτα της φωτιστικής ενεργείας και τέλος της θεοποιού ενεργείας του Θεού. Και, βεβαίως, υπάρχουν αυξομειώσεις στην πορεία αυτή. Η κάθαρση συνίσταται στην αποβολή των λογισμών από την καρδιά του ανθρώπου, ώστε εκεί να παραμείνει ένας μόνο λογισμός: το όνομα του Χριστού. Συγχρόνως, καθαρίζεται το παθητικό της ψυχής, ήτοι η επιθυμία και ο θυμός. Στην συνέχεια, φωτισμός του νου είναι όταν ο νους του ανθρώπου ξεχωρίζεται από την λογική και ελλάμπεται από την Χάρη του Θεού, οπότε έχει νοερά προσευχή και ο φωτισμένος νους διευθύνει το παθητικό μέρος της ψυχής. Ενώ υπάρχει μια πορεία ανόδου από την κάθαρση στον φωτισμό και την θέωση, συγχρόνως μπορεί να υπάρξει και μια πορεία καθόδου. Δηλαδή, η θεοπτική εμπειρία παραμένει για μικρό η μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και ο άνθρωπος, στην συνέχεια, κατέρχεται στον φωτισμό. Υπάρχει και περίπτωση ο άνθρωπος να χάσει τον φωτισμό και να αρνηθεί τον Χριστό στην πράξη, οπότε μετά συγκαταλέγεται μεταξύ των μετανοούντων. Αυτή, σε γενικές γραμμές, είναι η διδασκαλία των Πατέρων για τα στάδια ή βαθμούς της πνευματικής τελειώσεως. Στην συνέχεια θα αναλυθεί περισσότερο αυτή η πνευματική πορεία.
Καίτοι δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι η θεολογία περί πνευματικής τελειώσεως είναι διάχυτη μέσα στην βιβλικοπατερική παράδοση, εν τούτοις, μερικοί διατείνονται ότι οι Απόστολοι και οι Πατέρες επηρεάσθηκαν στον τομέα αυτόν από την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία και, κυρίως, τον νεοπλατωνισμό, ο οποίος αναφερόταν στα θέματα αυτά. Είναι γεγονός ότι, η λέξη και η έννοια της καθάρσεως συναντάται στην αρχαία τραγωδία, η οποία απέβλεπε στο να καθαρίσει την ψυχή του θεατή από τα πάθη, με έλεος και φόβο, και στην συνέχεια να οδηγήσει τον θεατή, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, σε ανώτερη κατάσταση από εκείνη στην οποία βρισκόταν πριν από την παρακολούθηση της τραγωδίας. Επίσης, τον όρο «κάθαρση» τον χρησιμοποιούσε και ο Πλωτίνος και γενικά ο νεοπλατωνισμός, αλλά τον προσδιόριζε ως φυγή της ψυχής από τον αισθητό κόσμο και το σώμα, για να φθάσει στον αγέννητο κόσμο των ιδεών. Έτσι, η ανδρεία καθαρίζει τον άνθρωπο από τον φόβο του θανάτου και η μεγαλοψυχία από τα φθαρτά πράγματα. Επίσης, ο όρος «έλλαμψη» συναντάται στον Πλάτωνα, σύμφωνα με τον οποίον όταν ο άνθρωπος ασχολείται συνεχώς με την ουσία του αγαθού, αιφνιδίως ανάβει ένα φως στην ψυχή και αποκτά την γνώση του αγαθού. Έτσι, η έλλαμψη και ο φωτισμός, κατά τον Πλάτωνα και τους Νεοπλατωνικούς, είναι η γνώση ανελλάμψεως των αρχετύπων των όντων, που είναι οι αγέννητες ιδέες.

«Υπάρχει μία άποψη, ότι η διδασκαλία περί τελειότητος, κατά τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας, είναι ειδωλολατρικής προελεύσεως και ότι τάχα οι Πατέρες της Εκκλησίας ήταν επηρεασμένοι από τις διακρίσεις αυτές μεταξύ καθάρσεως, φωτισμού και Θεώσεως -διότι υπάρχουν παράλληλα και στον νεοπλατωνισμό- υπάρχει σαφής αυτός ο διαχωρισμός δηλαδή των σταδίων της τελειώσεως. Και λόγω μιας ομοιότητας αυτών των δύο, οι δικοί μας έχουν υιοθετήσει την άποψη αυτή, που κυρίως προέρχεται από μελέτες που έχουν κάνει οι Προτεστάντες. Δηλαδή, οι Προτεστάντες αφού έχουν απορρίψει τον μοναχισμό και υιοθέτησαν ή τον απόλυτο προορισμό του Καλβίνου ή την διδασκαλία του Λουθήρου περί σωτηρίας του ανθρώπου δια μόνης της πίστεως κλπ., και είναι αντιμέτωποι ενός μοναχισμού της παραδόσεως που συνάντησαν (Φραγκολατίνων), η οποία εβασίζετο σε αξιομίσθιες, εφ’ όσον ανακάλυψαν ότι η διδασκαλία περί αξιομισθιών είναι εσφαλμένη διδασκαλία, γι’ αυτόν τον λόγο κατήργησαν και την αγαμία, τον μοναχισμό. Μαζί με αυτά ο Λούθηρος, κυρίως, και ο Καλβινος, είχανε μεγάλη απήχηση εναντίον των σταδίων της τελειότητος. Μετά, οι Ιστορικοί Προτεστάντες ασχολήθηκαν με το θέμα και χάρηκαν τόσο πολύ όταν βρήκαν την καταπληκτική ομοιότητα μεταξύ της πατερικής διδασκαλίας και της διδασκαλίας των ειδωλολατρών, και ισχυρίσθηκαν ότι είναι ειδωλολατρικής προελεύσεως τα περί σταδίων τελειώσεως. Και γι’ αυτό οι δικοί μας, οι οποίοι πηγαίνουν με τόση μεγάλη όρεξη και σπουδάζουν -δεν λέω να μην πάνε να σπουδάσουν, τουλάχιστον να πάνε με κρίση να σπουδάσουν, γιατί πηγαίνουν χωρίς κρίση στα ξένα Πανεπιστήμια και βλέπεις τώρα εκεί τα συγγράμματα των Ορθοδόξων θεολόγων γεμάτα, παντού βλέπεις αυτήν την ιδέα, ότι η Εκκλησία έχει επηρεασθεί από τους ειδωλολάτρες και συγκεκριμένα περί των σταδίων της τελειώσεως».

θα δούμε όμως στην συνέχεια ότι οι Προφήτες, Απόστολοι, Πατέρες χρησιμοποιούσαν αυτές τις λέξεις -κάθαρση, φωτισμός, θέωση- αλλά προσέδιδαν εντελώς διαφορετική σημασία σε αυτές, από ό,τι οι αρχαίοι φιλόσοφοι, άλλωστε, αυτό γίνεται και σε πολλούς άλλους όρους, όπως την ουσία, την ενέργεια, το πρόσωπο, την απάθεια, το τριμερές της ψυχής, το ανώτατον Ον κλπ. Οπότε, δεν πρέπει να ερευνούμε και να εξετάζουμε ότι αυτοί οι όροι χρησιμοποιήθηκαν από την αρχαία φιλοσοφία, αλλά να βλέπουμε το ιδιαίτερο νόημα το οποίο προσέδωσαν σε αυτούς οι Άγιοι Πατέρες. Η πατερική διδασκαλία περί των σταδίων η βαθμών της πνευματικής τελειώσεως διαφέρει σαφώς από ανάλογες διδασκαλίες των αρχαίων φιλοσόφων. «Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν δέχονται την πραγματικότητα της ανθρώπινης τελείωσης στην θεωρία μέσα στην πλατωνική, νεοπλατωνική ή αυγουστίνια συνάφεια της ευτυχίας. Ο προορισμός του ανθρώπου δεν είναι η ικανοποίηση εγωιστικών επιθυμιών με την κατοχή τού τι κάνει έναν ευτυχισμένο, αλλά μάλλον η μεταμόρφωση του εαυτού που ζητά φιλαυτία, σε αγάπη η οποία δεν ζητεί τα εαυτής. Έτσι, η πρόοδος προς την τελείωση είναι χωρίς τέλος και σε αυτήν την ζωή και στην ερχόμενη. Αυτό σημαίνει ότι η θεωρία καθ’ εαυτή δεν είναι μια εγγύηση εναντίον της αμαρτίας και της πτώσης στα πρώτα ή στα κατοπινά της στάδια. Έτσι, είναι πολύ πιθανόν -χωρίς αυτό να αποτελεί καμιά μομφή ατέλειας εναντίον του Θεού ή τών κτισμάτων Του- για τον σατανά, τους αγγέλους και τον άνθρωπο, να πέσουν από την μια κατάσταση ή κατώτερο επίπεδο της θεωρίας».

Η Εκκλησία αποβλέπει στην θεραπεία του ανθρώπου, αφού πρέπει η φιλαυτία να γίνει φιλοθεΐα και φιλανθρωπία και η ιδιοτελής αγάπη να γίνει ανιδιοτελής. Αυτό γίνεται με την ενέργεια του Θεού και την συνέργεια του ανθρώπου, δηλαδή με την θεολογική έννοια της συνέργειας. Εάν σε κάθε επιστήμη απαιτείται μέθοδος για την επίτευξη του στόχου της, το ίδιο συμβαίνει και στην εκκλησιαστική ζωή. Για να υπάρξει επιτυχία, απαιτείται ανταπόκριση του ανθρώπου στην αγάπη του Θεού, και αυτός ο στόχος εκπληρώνεται με τα στάδια της πνευματικής τελειώσεως.


Πηγή: «Εμπειρική Δογματική τής Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας κατά τις προφορικές παραδόσεις του π. Ι. Ρωμανίδη», Τόμος Β΄. Του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και αγ. Βλασίου κ. Ιεροθέου (Βλάχου).

Νοημοσύνη ενάντια στο τατού





Νοημοσύνη ενάντια στο τατού. Πάνω στο πετσί μας - Ν. Λυγερός. Επιμέλεια: Σοφία Ντρέκου.

   Πάνω στο πετσί μας δεν βάζουμε τατού για να καλύψουμε το κενό μας, έχουμε ήδη τις πληγές των μαχών που δώσαμε στο παρελθόν για να παραμείνουμε ελεύθεροι, ακόμα κι όταν η βαρβαρότητα προσπαθούσε να μας αφανίσει με όλα τα εργαλεία της κοινωνίας, της αδιαφορίας και της λήθης.

Νοημοσύνη ενάντια στο τατού

   Ενώ είναι φαινόμενο μόδας το τατού, οι περισσότεροι δεν ασχολούνται με τις αρνητικές επιπτώσεις του τατού. Διαφημίζεται συνεχώς για λόγους αισθητικούς, υποτίθεται, αλλά η ουσία είναι μία. Από μόνο του το άτομο διαπράττει μια πράξη βαρβαρότητας ενάντια στο σώμα του, διότι του εισάγει με τα μελάνια που χρησιμοποιούνται βαρέα μέταλλα. Ξέρουμε πόσο αρνητική είναι η δράση τους στο ανθρώπινο σώμα κι έχουμε δει την εξέλιξη της οδοντιατρικής, αφού σιγά-σιγά τα αφαίρεσε εξ ολοκλήρου από το οπλοστάσιο της λόγω της τοξικότητάς τους. Παρόλα αυτά, η μόδα του τατού συνεχίζεται ενώ γνωρίζουμε όλο περισσότερο και μάλιστα με ακρίβεια τα συστατικά των μελανιών αφού έχει αποδειχτεί ότι έχουν υδράργυρο, μόλυβδο, αντιμόνιο, βηρύλλιο, κάδμιο, αρσενικό. Σαν να μην έφταναν αυτά τα στοιχεία, στα μελάνια βρίσκουμε επικίνδυνες φθαλικές ουσίες, ή ακόμα και υδρογονάνθρακες.
Το ερώτημα είναι, λοιπόν, γιατί δεν υπάρχει μια πιο βαθιά ενημέρωση σε επιστημονικό επίπεδο ειδικά στους πιο νέους που επηρεάζονται πιο εύκολα από τις μόδες, διότι δεν γνωρίζουν απαραίτητα ότι πρόκειται για μια μη αναστρέψιμη πράξη κι ότι, κατά συνέπεια, ακόμα και η διόρθωσή της είναι επικίνδυνη για τον οργανισμό και όχι τόσο αποτελεσματική. Ας το ξέρουν τουλάχιστον από πριν και να μην το μαθαίνουν όταν είναι πια αργά.


28894 Intelligence against tattoos - N. Lygeros. Translated from the Greek by Athina Kehagias

Τετάρτη 4 Μαΐου 2016

ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΜΗΝΥΜΑ



«Χριστός ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας· και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος»

Ο πασχαλινός αυτός ύμνος δονεί τον λογισμό μας, συνεπαίρνοντας μυστικά την ύπαρξη και την ψυχή μας. Ο πόθος για ζωή μάς διακατέχει. Συγχρόνως, όμως, και ο φόβος του θανάτου μας συνέχει. Η Ανάσταση του Χριστού έρχεται να μας θυμίσει ότι στην γιγαντιαία πάλη ανάμεσα στην ζωή και στον θάνατο που κυριαρχεί στην ανθρώπινη ιστορία, ο Ιησούς Χριστός κατατρόπωσε τον θάνατο με την ανάστασή Του. Η Ανάσταση του Χριστού δώρισε στον άνθρωπο αποδέσμευση από τον θάνατο, ελευθερία από τον φόβο και το άγχος που προκαλεί. Πλέον ο θάνατος για τον άνθρωπο δεν είναι «μαυρίλα», δεν είναι άδης, αλλά πρόξενος αθάνατης και αιώνιας ζωής. Με το Πάσχα αρχίζει ο καινούριος αιώνας που εισβάλλει στον χρόνο και τον ανακαινίζει. Συνεπώς, η Ανάσταση έχει γίνει πηγή ανανεώσεως του κόσμου. Ύστερα από την Ανάσταση λάμπει πλέον η ζωή και στον χρόνο ακτινοβολεί η αιωνιότητα. Αυτή η βεβαιότητα, ήδη από τους χρόνους των Αποστόλων, οι οποίοι υπήρξαν μάρτυρες του μοναδικού γεγονότος της Αναστάσεως, μέχρι και στις μέρες μας, συναρπάζει την Εκκλησία και καθορίζει την ταυτότητά της. Η Ανάσταση στην Εκκλησία υπό το φως των κεριών αποτελεί πραγματική μυσταγωγία και κατανυκτική ατμόσφαιρα. Η Εκκλησία γνωρίζει και γιορτάζει την εμπειρία της Αναστάσεως, της νίκης πάνω στον θάνατο. Και, μ’ αυτή την αλήθεια ζωογονεί και μεταμορφώνει την ζωή όλης της οικουμένης με ελευθερία και αγάπη. Το παντοτινό μήνυμα της Εκκλησίας είναι ότι δεν κατεξουσιάζει ο θάνατος όταν είμαστε σε κοινωνία με τον Χριστό. Διότι Αυτός είναι η ζωή και η Ανάσταση (Ιω. 11, 25), που ως Θεός την μεταγγίζει σε όσους συνδέονται μαζί Του. Και η κοινωνία αυτή με τον Θεό είναι αρχικά δωρεά, «Χάρις». Μια Χάρη που όμως δεν επιβάλλεται, αλλά που θα πρέπει να γίνει ελεύθερα αποδεκτή από την συνείδηση του ανθρώπου. Συνδέεται με την θεογνωσία, την πίστη (εμπιστοσύνη), την αγάπη, μέσω των μυστηρίων της Εκκλησίας όπου μετέχουμε στο αναστημένο Σώμα του Χριστού. Η βίωση της αλήθειας της Αναστάσεως με την πίστη και με ολόκληρη την ύπαρξή μας, είναι το αντίδοτο στις δηλητηριώδες πνοές που μεταφέρουν την ανάσα του άδη στην καθημερινότητα της ζωής μας. Το αναστάσιμο ήθος μεταμορφώνει το σκληρό πρόσωπο της καθημερινότητας και, μας βοηθάει να βλέπουμε μέσα και από τις πιο μελαγχολικές συνθήκες ένα Πάσχα, δηλαδή μια «διάβαση», ένα πέρασμα στο φώς. Άνθρωποι που πίστεψαν στον Αναστάντα Χριστό, μπόρεσαν με την δύναμή Του να μεταμορφώσουν την έχθρα σε συμφιλίωση, το μίσος σε αγάπη, τον πόνο σε χαρά, την ταπείνωση σε θρίαμβο. Καθότι, μέσα στην ακτινοβολία της Αναστάσεως, όλοι και όλα μπορούν να μεταμορφώνονται και να πλημμυρίζουν φώς. «Δεύτε λάβετε φώς εκ του ανεσπέρου φωτός» και μεταδώστε αυτό το πασχαλινό φώς σε κοντινούς και μακρινούς. Φώς, πασχαλινό φώς στην καρδιά μας, στα πρόσωπά μας! Περισσότερο πασχαλινό φώς στις σχέσεις μας με τους άλλους. Ανέσπερο φώς που χαρίζει νόημα, ελπίδα, πλούτο θεϊκής αγάπης και δύναμη Θεού. Εύχομαι κάθε ενέργεια της ζωής μας να καταυγάζεται από το φώς της Αναστάσεως του Χριστού, ώστε να γίνουμε αναστάσιμη πνοή στο περιβάλλον μας. Με την Ανάσταση μέσα (ψυχή) μας. Χρόνια πολλά και ευλογημένα. Καλό Πάσχα!  01/05/2016.

Πρεσβύτερος
Γεώργιος Δημητρόπουλος
Εφημέριος Ι. Ναού Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Γομοστού

Δευτέρα 11 Απριλίου 2016

«Πάρε τον παπά»!



     Καθώς προχωράω στο δρόμο βλέπω πολλές φορές νέα παιδιά, συνήθως στις αρχές της εφηβείας, τα οποία αυθόρμητα, κοροϊδευτικά ή από δεισιδαιμονία χτυπούνε το ένα το άλλο και λένε άλλοτε δυνατά, άλλοτε σιγανά, κρυφογελώντας «πάρε τον παπά»! Κάποιοι λένε πως το «έθιμο» αυτό προέρχεται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ή της Βενετοκρατίας στα ῾Επτάνησα, όταν οι κατακτητές συνελάμβαναν ανθρώπους και κάποιοι θεωρούσαν σκόπιμο να την πληρώσει ο ιερέας της ενορίας ή της κοινότητας. Και γι’ αυτό προέτρεπαν τους στρατιώτες να πάρουν, να συλλάβουν δηλαδή τον ιερέα. Οι περισσότεροι όμως καλά γνωρίζουν ότι πρόκειται για δεισιδαιμονία. ῎Αν δείς παπά, είναι γρουσουζιά λένε. Οπότε, πρέπει να μεταδώσεις τη γρουσουζιά στο διπλανό σου. Είναι αυτονόητο ότι το έθιμο αυτό δεν έχει καμία λογική. Ούτε βέβαια είναι εξυπνάδα να εύχεσαι ο διπλανός σου να πάθει κακό. Και δεν το κρύβω ότι με ενοχλεί, γιατί κάποτε, οι άνθρωποι αντί να κοροϊδεύουν, ερχόντουσαν και ζητούσαν την ευλογία του ιερέα, φιλώντας του το χέρι. Κι αν για μένα τον ιερέα η κοροιδία των παιδιών είναι ένας μικρός σταυρός που με κάνει να στενοχωριέμαι, γιατί δε γνωρίζουν τι κοροιδεύουν, για τον κόσμο μας είναι μία μαρτυρία της κρίσης που η κοινωνία μας περνά. Αν έχω διάθεση, κάθομαι και συζητώ με τα παιδιά. Πολλά ζητούν συγγνώμη και λένε ότι δεν ήξεραν τι έκαναν. Χαίρομαι τη φιλοτιμία τους. Είναι και κάποια που προσπαθούν να ξεπεράσουν την αμηχανία που τους πιάνει, να πούνε ότι δεν ήταν αυτά που έκαναν τη χειρονομία και να δηλώσουν ότι πιστεύουν στο Θεό. Καταλαβαίνω ότι η φιλοτιμία τους εκδηλώνεται με τη μικρή ντροπή. ῾Υπάρχουν όμως και κάποια που επιμένουν να κάνουν τους έξυπνους και να προσποιούνται ότι δεν τρέχει και τίποτε ή να θεωρούν ότι έκαναν μεγάλο κατόρθωμα με τη χειρονομία τους. ῎Αλλα πάλι κάνουν τη χειρονομία και κρυφογελούν, όντας σίγουρα ότι η χειρονομία τους πέρασε απαρατήρητη, ενώ δεν είναι έτσι.
Πέρα από την προσευχή γι’ αυτά τα παιδιά, για να μπορέσουν κάποια στιγμή να καταλάβουν τι είναι αυτό που κοροιδεύουν, αυτό που με κάνει σκεπτικό είναι το γεγονός ότι η παρουσία του ιερέα δεν έχει πλέον νόημα για τη ζωή των πολλών. Και δεν είναι μόνο η προπαγάνδα της τηλεόρασης που κάνει κυρίως αυτά τα παιδιά να πιστεύουν ότι οι παπάδες υπάρχουμε μόνο για να ζούμε εις βάρος της κοινωνίας, να είμαστε πλούσιοι ενώ ο κόσμος πεινάει και να εκμεταλλευόμαστε το όνομα του Θεού για να κρατήσουμε τους ανθρώπους στην άγνοια και την αμάθεια. Είναι το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά, και κατ’ επέκτασιν οι γονείς τους, δεν έχουν μάθει τι σημαίνει ο ιερέας για τη ζωή του κόσμου. Δεν γνωρίζουν ότι ο ιερέας κάθε ημέρα προσεύχεται για όλους αυτούς στην ακολουθία της ᾿Εκκλησίας και σε κάθε Θεία Λειτουργία. Δεν γνωρίζουν ότι ο ιερέας είναι πάντοτε διαθέσιμος να μοιραστεί τον σταυρό τους, την δυσκολία τους, το παράπονό τους. Δεν γνωρίζουν ότι ο ιερέας ο,τι κι αν του πούν, ο,τι κι αν του κάνουν, δεν πρόκειται να πάψει να τους αγαπά. Να μιλά γι’ αυτούς στον Θεό. Και όσο κι αν στην καθημερινότητά τους δεν τους αγγίζει ο προβληματισμός περί του Θεού, στις δύσκολες ώρες, όπως είναι οι εξετάσεις του σχολείου, μία αρρώστια, ένας θάνατος, ο Θεός γίνεται ανάγκη και, η πίστη η μόνη παρηγοριά. Κι εκεί, αυτός ο παπάς που τον ξορκίζουν ως το κακό, δεν πρόκειται να κρατήσει κλειστή την αγκαλιά της καρδιάς του, αλλά θα μοιραστεί μαζί τους το μικρό ή το μεγάλο βάρος τους. ᾿Από αγάπη και όχι για λεφτά. Και ίσως θα παραμείνει ο μόνος τελικά ο οποίος δεν θα ζητήσει λεφτά για το μοίρασμα αυτό.
Με ενοχλεί όταν εμείς οι ιερείς δεν είμαστε έτοιμοι να δείξουμε αυτό το ήθος στους ανθρώπους. ᾿Αλλά και πάλι νιώθω ότι δεν έχει νόημα να κρίνω τους άλλους. ῎Αν δεν είμαι εγώ έτοιμος να ζήσω και να μοιραστώ αυτή την στάση ζωής που πηγάζει από την σχέση μου με το Χριστό, τότε γιατί να κατηγορώ; ᾿Αλλά δεν κρύβω ότι θα ήθελα κάτι πιο τίμιο, κατά την γνώμη μου. ῞Ενας που με κοροιδεύει ή με κατηγορεί, να διατυπώσει κατά πρόσωπον και ευθέως την κατηγορία του. Για να με βοηθήσει, αν κάνω λάθος, να διορθωθώ. ῎Αν όμως με ταυτίζει με το ψεύτικο ή το αληθινό της προπαγάνδας, δεν θέλω να το δεχτώ. Κυρίως γιατί δεν με γνωρίζει και δεν τον γνωρίζω. ῎Εγραψα αυτό το σχόλιο για να μοιραστώ με όσους νέους το διαβάσουν τον προβληματισμό μου. ῎Ισως την επόμενη φορά κάποιοι από αυτούς που θα δούνε έναν παπά στο δρόμο να το σκεφτούν πριν τον κοροϊδέψουν. Γιατί τελικά, είναι σα να αρνούνται ότι αυτός που κοροιδεύουν τους αγαπά. Δεν έχει το πρόβλημα ο παπάς. Αυτός θα αγαπά. Το πρόβλημα το έχει όποιος αρνείται την αγάπη. Και αν κάτι είναι πολυτέλεια στην εποχή μας, είναι ακριβώς αυτή η άρνηση της αγάπης. Πόσο μάλλον όταν αυτή δεν είναι μόνο εκ των ανθρώπων. ᾿Αλλά δηλώνει, έστω και με την φτώχεια της προσωπικής αδυναμίας, την αγάπη του Θεού.

Aπο το βιβλίο «ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΣΑΝ ΚΙ ΑΥΤΟΝ ΤΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΩ;», του π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού.

Σάββατο 12 Μαρτίου 2016

"Μεγάλη Τεσσαρακοστή: Περίοδος περισυλλογής, συνάντηση Θεού και ανθρώπου"



Δημήτριος Π. Λυκούδης, πτ. Θεολογίας, πτ. Φιλολογίας, Υπ. Δρας Παν/μίου Αθηνών.

      «Έλεγον περί του αββά Αρσενίου ότι οψέ Σαββάτων, επιφασκούσης Κυριακής, ηφίει τον ήλιον οπίσω αυτού και έτεινε τας χείρας αυτού εις τον ουρανόν ευχόμενος, έως ου πάλιν έλαμψεν ο ήλιος εις το πρόσωπον αυτού και ούτως εκαθέζετο»(1). Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Περίοδος πνευματικής προπαρασκευής και περισυλλογής. Συνάντηση Θεού και ανθρώπου, Ακτίστου και κτιστού, Ουρανού και γης, ¨ορατών τε πάντων και αοράτων¨¨. Μεγάλη Τεσσαρακοστή και ο άνθρωπος ευαγγελίζεται τη χαρμόσυνη σάλπιγγα της μετανοίας, της επανόδου, της ανανήψεως, της επιστροφής στην αρχέγονη κατάστασή του μέσω της ¨κατά φύσιν¨ κινήσεως της ψυχής¨(2), γεγονός που χαρίζει ως δωρεά στον πιστό τη δυνατότητα της καταλλαγής με τον Θεό, γεγονός, συνάμα, που καθιστά τον άνθρωπο, ¨κατ΄οικονομίαν¨ Θεού, ικανό να επαναπροσδιορίζει και αυτοβούλως, αυτοθελήτως, αενάως και ελευθέρως, άμα δε και αβιάστως, ν΄αναγνωρίζει τη σχεσιακή του κοινωνία και οντότητα, ουχί μετά του απροσώπου απολύτου, αλλά μετά του Προσώπου, του κατεξοχήν Όντος, τουτέστιν, μετά του Προσώπου του Απολύτου, τον ίδιο τον Άγιο Θεό. Δεσπόζουσα θέση μεταξύ των μέσων που δύναται να επιστρατεύσει ο πιστός για να προσεγγίσει τον Πανάγιο Θεό κατέχει η αέναος προσευχή και δη, η μονολόγιστος ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό», η οποία υποστηρίζεται δια του ιερού κομβολογίου ή κομποσχοινίου, ευχή που επιφέρει πνευματική πληρότητα στην ψυχή και καθιστά την ανθρώπινη φύση «επιτηδείαν εις το να δεχθεί και την υπερφυσικήν χάριν και την ενέργειαν του Θεού»(3).
Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης αναφέρει σχετικά ότι «η προσευχή ως προς την ποιότητά της είναι συνουσία και ένωσις του ανθρώπου με τον Θεόν, και ως προς την ενέργειά της σύστασις και διατήρησις του κόσμου, συμφιλίωσις με τον Θεόν, μητέρα των δακρύων, καθώς επίσης και θυγατέρα, συγχώρησις των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τοίχος που μας προστατεύει από τις θλίψεις, συντριβή των πολέμων, έργο των Αγγέλων, τροφή όλων των ασωμάτων, η μελλοντική ευφροσύνη»(4). Ερωτούν όμως σήμερα πολλοί: πώς να ξεκινήσουμε την προσευχή; πώς μπορούμε να παρεισφρήσουμε από την προσευχή των λόγων στη σιωπηρή προσευχή, από την εντατική στην αυτοενεργούμενη; Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Περίοδος πνευματικής προετοιμασίας και περισυλλογής και ένας τρόπος για να αρχίσουμε το προσευχητικό έργο είναι μέσω της επίκλησης του Ονόματος του Ιησού. Ο εξωτερικός τύπος της προσευχής αποτελείται από τις λέξεις «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ας σπεύσουμε, όμως, να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει αποκλειστικός τύπος. Η φράση δύναται να συντομευθεί όπως «Κύριε Ιησού» ή να επεκταθεί με την προσθήκη «τον αμαρτωλό» στο τέλος, υπογραμμίζοντας την πλευρά της επανόδου και της μετανοίας(5). Έτσι, κάθε πιστός έχει τη δυνατότητα να προσεύχεται καθ΄όλη τη διάρκεια της νυχθημέρου, στον εργασιακό του χώρο, στην οικία του, ακόμη και καθ΄οδόν.
Η συχνή επίκληση του ονόματος του Ιησού εισάγει τον άνθρωπο στην παρουσία του Θεού, είναι λειτουργία εσωτερικευμένη. «Απαρνείται τα διαλογιστικά στοιχεία, τους λογισμούς και γίνεται μία μονάχα λέξη – μονολογία – το όνομα του Ιησού»(6). Έτσι, ο άνθρωπος μυείται με τον αμεσότερο τρόπο στην πνευματική εμπειρία του Αποστόλου Παύλου: «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός»(7). Μετά τη Σάρκωση του Θεανθρώπου Κυρίου Ιησού Χριστού οποιαδήποτε ¨αναλογία¨ στην πίστη είναι χριστολογία. «Η ¨μόρφωση¨ του Χριστού μέσα στον άνθρωπο που επιτυγχάνεται μέσω της προσευχής δεν είναι ούτε μίμηση ούτε εφαρμογή στον άνθρωπο των τιμών της Σαρκώσεως, αλλά προβολή μέσα στον άνθρωπο της ίδιας της Σαρκώσεως, που ενεργείται και συνεχίζεται με το ευχαριστιακό μυστήριο»(8). Έτσι, συντελείται η βιωματική σχέση και κοινωνία Θεού και ανθρώπου που επιφέρει και την ¨κατά χάριν¨ θέωση και χριστοποίηση του τελευταίου. Ο μακαριστός γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ έξοχα παρατηρεί: «Η θαυμαστή αίσθησις της ελεύσεως του Θεού εντός ημών συνοδεύεται μεθ΄ ολοκληρωτικής συμφωνίας νου και καρδίας. Η Θεία αρμονία της πνευματικής ταύτης καταστάσεως είναι ευφροσύνη δια την καρδίαν και φως δια τον νουν. Όλος ο άνθρωπος(σώμα-πνεύμα-καρδιά, και σώμα εισέτι), αισθάνεται την ειρήνην του Θεού, την υπερέχουσαν πάντα νουν. Η ψυχή αναγνωρίζει ότι και η Αγάπη, και το φως και η Ειρήνη καταβαίνουν εκ του Υψίστου»(9).
Εισέτι, οι Πατέρες της Εκκλησίας αναφερόμενοι στην εξέχουσα σπουδαιότητα της αδιαλείπτου προσευχής(10), τονίζουν και τις προϋποθέσεις που συνοδεύουν αυτή. Η προσοχή, κυρίως κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά την προσευχή, η ταπείνωση, η νηστεία, η ειλικρινής συντριβή και μετάνοια, η επιμονή(11), η εγρήγορση και η επαγρύπνηση, η ησυχία(κυρίως εδώ ως τρόπος και πνευματική κατάσταση, ουχί ως τόπος), αποτελούν απαραίτητα εφόδια, προϋποθέσεις ύψιστης και βαρύνουσας σημασίας για να δυνηθεί ο πιστός, αρχικά, να αφουγκραστεί, και, σταδιακά, να βιώσει ότι «η κλήσις του υπερκοσμίου Πατρός ελκύει ημάς. Αισθανόμεθα ότι η πλευρά εκείνη της φύσεως ημών, ήτις φέρεται προς Αυτόν, καθίσταται υπερκόσμια. Ημείς οι ίδιοι είμεθα κτίσματα, αλλά ο Κύριος Ιησούς δια της επί γης εμφανίσεως Αυτού, της διδαχής και του υποδείγματος Αυτού, απεργάζεται ημάς ομοίους προς Αυτόν. Συντελείται εν ημίν η ομοίωσις προς τον Μονογενή Υιόν δια της εν ημίν ενοικήσεως του Αγίου Πνεύματος. Κατά τον τρόπον αυτόν γινόμεθα και ημείς υιοί του Υψίστου»(12).
Η νοερά προσευχή προσελκύει αγιαστικά τη λαμπρότητα της Μεταμόρφωσης και τη διανθίζει σε κάθε κύτταρο και κρουνό της προσωπικής μας οντότητας. Αρχικά, μεταμορφώνει η σχέση του προσευχόμενου με τον υλικό κόσμο που τον περιβάλλει και, ακολούθως, με τους συνανθρώπους του. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η ευχή περιλαμβάνει τις δύο κύριες ¨στιγμές¨ της χριστιανικής λατρευτικής πράξης: τη στιγμή της προσκύνησης, της ενατένισης και δοξολογικής αποδοχής της δόξας του Θεού και της αγαπητικής αναζήτησής Του, και τη στιγμή της μετανοίας, της αίσθησης δηλαδή,  της πλήρους αναξιότητας και της αμαρτίας. «Υπάρχει μία κυκλική κίνηση μέσα στην προσευχή, μία ακολουθία ανάβασης και επιστροφής. Στο πρώτο μισό της προσευχής ανερχόμαστε προς τον Θεό ¨Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού…¨ και κατόπιν, στο δεύτερο μισό, γυρίζουμε στον εαυτό μας με συντριβή ¨…ελέησόν με τον αμαρτωλόν¨. Εκείνοι που έχουν γευθεί το δώρο του πνεύματος έχουν ταυτόχρονα συνείδηση δύο πραγμάτων: από τη μία μεριά της χαράς και της παρηγορίας και απ΄ την άλλη μεριά της ταραχής, του φόβου και του θρήνου. Τέτοια είναι η εσωτερική διαλεκτική της νοεράς προσευχής»(13).
Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης θέτει ως προϋποθέσεις για προετοιμασία την «αμνησικακίαν και το αποίκιλον»(14), δηλαδή το ανεπιτήδευτο του ύφους. «Το ύφος και το λεκτικό της προσευχής σου ας είναι ανεπιτήδευτο, διότι ο τελώνης και ο άσωτος με έναν μόνο λόγο συμφιλιώθηκαν με τον Θεόν»(15). Εδώ, η ¨αμνησικακία¨ αναφέρεται ευθαρσώς σε ό,τι δυσχεραίνει και εμποδίζει την ¨καθαρή προσευχή¨, δηλαδή, σε κάθε λοιδορία, μέριμνα, θλίψη, οργή, κάθε λογισμό και εχθρική-πειρασμική επιβουλή. Εισέτι, το ¨αποίκιλον¨ δεν αναφέρεται μόνο στην όλη στάση του προσευχόμενου, αλλά και στους λόγους του. Ο καθηγητής Χαράλαμπος Σωτηρόπουλος, σχολιάζοντας τη θέση του συγγραφέα της ¨Κλίμακος¨, παρατηρεί: «Ο Χριστός δεν έχει ανάγκην ωραίων φράσεων, προτάσεων και λόγων κατά την προσευχήν, αλλά απλών λόγων και πολλής προσοχής. Ο Όσιος Ιωάννης αποτρέπει τους ανθρώπους από την πολυλογίαν, τονίζων ότι αυτή οδηγεί πολλάκις αυτούς εις αναζήτησιν λέξεων δια να εκφρασθούν, με αποτέλεσμα να διασπάται ο νους των. Αντ΄ αυτών, προτείνει τα απλά λόγια και την μονολογίαν, τονίζων ότι αυτά ηυχαρίστησαν και ικανοποίησαν τον Θεόν»(16).
Κάθε προσευχή για να οδηγήσει σε ¨κοινωνία¨ με τον Θεό δέον να εμφορείται από συντριβή και ταπείνωση: «Πάσα προσευχή, εν ταπεινότητι και συντριβή καρδίας γινομένη, ανυψούται εις τας υπεράνω ταύτης της γης χώρας, όθεν έπειτα κατέρχεται εφ΄ημάς ως δρόσος ευεργετική, εξομαλίζουσα και ευθείαν ποιούσα ημίν την εις την ουράνιον Πατρίδα άνοδον. Η δε ολιγωρία και λήθη της προσευχής εγκαταλείπει ημάς εις πάσαν την ξηράν και άγονον ματαιότητα της ημετέρας διανοίας, εις πάσαν την στείρωσιν και αφορίαν της πτωχής ημών φύσεως»(17). Η ταπείνωση εδώ, δεν εξαίρεται ως μία απλή αναφορά μιας τυπικής διάταξης της συμπεριφοράς του προσευχόμενου, ούτε αναφέρεται ως μία στείρα και επιδερμική εξωτερική κατάσταση ταπεινοσχημίας ή ταπεινολογίας. Προβάλλει ως βαθύτατη εσωτερική κατάσταση, ως άλλη πνευματοφόρα εμβάθυνση του ανθρώπινου νου στα μεγαλείο της σταυρικής θυσίας του Θεανθρώπου και, ειδικότερα, ως μέθεξη στη Θεία Κένωση του Απολυτρωτικού έργου του Λυτρωτού Κυρίου Ιησού Χριστού. Η ταπείνωση, δηλαδή, θα στέκει και θα μετουσιώνεται, μάλλον δε, αγιαστικά θα μεταμορφώνεται σε αληθινή ταπείνωση μόνο στην περίπτωση που ο πιστός θα συμμετέχει ¨κατά χάριν¨ στην Θεανθρωπότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού, στο ποσοστό, δηλαδή, που ποιοτικά θα κοινωνεί στη μεταμορφωτική χάρη της Θείας Του δόξας.
Προς επίρρωσιν των ανωτέρω, ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ συμβουλεύει: «Αν αιχμαλωτισθής την ώρα της προσευχής από λογισμούς, ταπεινώσου και ζήτησε συγχώρησι λέγοντας: ¨Ημάρτησα Κύριε, με το λόγο, το νου, την πράξι και με όλες μου τις αισθήσεις¨»(18). Αυτή η παραδοχή και συντριβή του ανθρώπου ενώπιον της αμαρτωλότητός του μεταποιείται σε μέθεξη στην κοινοτική σύμπνοια του Παρακλήτου, ακριβώς, επειδή ο ίδιος ο Κύριος αναπαύεται σε ταπεινές εξαϋλωμένες καρδιές. Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα από το γεροντικό: «Έλεγον οι Γέροντες περί τινός αδελφού, ότι ουδέποτε απέστη του εργοχείρου και η ευχή αυτού αδιαλείπτως ανήρχετο προς τον Θεόν. Ην δε και σφόδρα ταπεινός και ευκατάστατος»(19). Παράλληλα με την ταπείνωση, ο προσευχόμενος ¨ανάγκη εστίν¨ να διακατέχεται από ισχυρή και ακλόνητη πίστη, αγάπη και ελπίδα. «Αγάπη είναι ο τρόπος με τον οποίο υπάρχει ο Θεός οντολογικά. Η αγάπη συνιστά το Είναι του Θεού»(20), με αποτέλεσμα ο πιστός να υπάρχει οντολογικά ως υπόσταση και ουχί οντικά, ακριβώς, επειδή μετέχει στην κοινωνία της αγάπης του Θεού και στη Ζωοποιό χάρη Του.
Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Περίοδος πνευματικής περισυλλογής, συνάντηση Θεού και ανθρώπου. Συχνά, όσες φορές ακολουθούσαμε το μονοπάτι από την Ιερά Μονή του Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους προς το κονάκι του μακαριστού γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού, ο γέροντας δεν παραμελούσε να μας θυμίζει τα λόγια του παπά Εφραίμ του Κατουνακιώτου: «Η ποσότητα της προσευχής θα φέρει και την ποιότητα». «Η ποσότης όμως εις την προσευχήν απαιτεί και πολύν κόπον. Φαίνεται δ΄ότι αυτός ο κόπος δεν αποβαίνει εις μάτην, εάν στηριχθή κανείς εις την άποψιν του Ιωάννου της Κλίμακος, κατά τον οποίον, η πυκνή προσευχή προκαλεί, τρόπον τινά, την εύνοια του Θεού»(21). Και συμπληρώνει εξόχως ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης: «Η προσευχή ως Θεού ομιλία, των αοράτων θεωρία, των επιθυμούντων πληροφορία, των Αγγέλων ομοτιμία, των καλών προκοπή, των κακών ανατροπή, των αμαρτανόντων διόρθωσις, των παρόντων απόλαυσις, των μελλόντων υπόστασις»(22), είναι αναγκαία εκδήλωση και απόδειξη της σχεσιακής συνύπαρξης κτιστού και Ακτίστου. Οι προϋποθέσεις που την περιστοιχίζουν αποτελούν βακτηρία σωτηρίας για τον ίδιο τον προσευχόμενο, καθώς ως άλλη ¨οδός¨ καταδεικνύουν στον άνθρωπο την έννοια της πίστεως, όχι, όμως, ως υπόθεση πως κάτι, ίσως, είναι αλήθεια, αλλά ως τελική αποδοχή ότι «ο έσχατος σκοπός της ενανθρωπίσεως του Λόγου έγκειται ακριβώς εις το να λογοποιήση-χριστοποιήση και θεώση τον άνθρωπον εις όλον το είναι του»(23).
Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Περίοδος πνευματικής προετοιμασίας και περισυλλογής. Και θεώρησα ως τον πλέον δόκιμο όρο να κλείνω την παρούσα εισήγησή μου με τα λόγια του μακαριστού γέροντος Ιακώβου Τσαλίκη, όταν δακρύβρεχτος και ιλαρός στην όψη, πολλές φορές, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, μάς έλεγε: «Όλα είναι ζωντανά! Νηστεύετε και προσεύχεσθε! Ζει Κύριος ο Θεός».

Παραπομπές

*Εισήγηση που πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια πνευματικής εσπερίδας στον Ιερό Ναό Αγίας Ειρήνης Γαλατσίου, στις 08/03/2015, με θέμα: «Σαρακοστή: Πορεία προς την Ανάσταση».

1.Το Μέγα Γεροντικόν, τόμος Γ΄, εκδ. Ι.Ησυχαστηρίου ¨Το Γενέσιον της Θεοτόκου¨, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 1997, σελ. 356.
2.Πρβλ., Σωτηρόπουλου Χ., Νηπτικοί Πατέρες των Μέσων Χρόνων, Αθήναι 2000, σελ. 20. Εκτενής αναφορά γίνεται στο Λόγο περί Ασκητικής του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού(PG 90,324). Για την έννοια της αρχεγόνου καταστάσεως του ανθρώπου βλ., σχ., Ξεξάκη Νικολάου, Ορθόδοξος Δογματική Γ΄, Η περί Δημιουργίας διδασκαλία, εκδ. Έννοια, Αθήνα 2006, σελ. 190-197, Τρεμπέλα Π., Δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμος Α΄, εκδ. Ζωή, Αθηναι 1959, σελ. 494-499, Ανδρούτσου Χρήστου, Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, Αστήρ, Αθήναι 1956, σελ. 136-145, Παπαδόπουλου Ιωάννου, Επίτομος Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, Αλεξάνδρεια 1932, σελ. 68-74.
3.Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον, εκδ. Νεκ. Παναγόπουλος, Αθήναι 2001, σελ. 181.
4.Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου, Κλίμαξ, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1998, σελ. 387. Ενδεικτικά για τη σημασία της προσευχής βλ., Σαχάρωφ Σωφρονίου(Αρχιμ), Περί Προσευχής, Ι.Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1991, Μπλούμ  Άντονι, Προσευχή και Αγιότητα (μτφρ. Βασ. Αργυριάδης), Εν πλω, Αθήνα 2011, Ware Καλλίστου, (Επισκόπου Διοκλείας), Η δύναμη του Ονόματος, η Προσευχή του Ιησού στην Ορθόδοξη Πνευματικότητα, Ακρίτας, Αθήνα 1983, Λυκούδη Δημητρίου, Η προσευχή ως επικοινωνιακός τρόπος προσέγγισης του Θείου στο χώρο του μεταμοντέρνου κόσμου, Αθήνα 2011.
5.Πρβλ., Λυκούδη Δ.,¨Η δύναμη της προσευχής¨ στο ¨Βίος Αβίωτος¨, Αθήνα 2014, σελ. 128-135.
6.Ευδοκίμωφ Παύλου, Η Ορθοδοξία, Βασ. Ρηγόπουλου, Αθήνα 1972, σελ. 155.
7.Γαλ., β΄ 20.
8.Ευδικίμωφ Π., Η Ορθοδοξία, σελ. 152-153.
9.Σαχάρωφ Σ., Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1992, σελ. 412.
10.Αναφορικά με την ¨ευχή του Ιησού¨ βλ., Ευδοκίμοφ Π., Η Ορθοδοξία, σελ. 136-137, Μωϋσέως Μοναχού, Η κοινωνία της Ερήμου και η ερημία των πόλεων, Τήνος, Αθήνα 1987, σελ. 31-67, Περιπέτειες ενός Προσκυνητού (μτφρ .πρ. Μητροπολίτου Κορινθίας Παντελεήμονα Καρανικόλα), Αστήρ, Αθήναι 1976, A monk of the Eastern Church, On the invocation of the Name of Jesus, The fellowship of St. Alban and St. Sergius, London 1950, Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Αόρατος Πόλεμος, εκδ. Νεκ. Παναγόπουλος, Αθήνα 2002, σελ. 186-190.
11.Σωτηρόπουλου Χ., Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Βίος-Έργα-Διδασκαλία, Αθήναι 2002, σελ. 124-135.
12.Σαχάρωφ Σ., Οψόμεθα τον Θεό καθώς εστί, σελ. 159.
13.Ware Καλλίστου, Η δύναμη του Ονόματος, σελ. 31-32.
14.Αγίου Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ, σελ. 388-390.
15.Αυτόθι, σελ. 388-389.
16.Σωτηρόπουλου Χ., Οι Νηπτικοί Πατέρες περί της κατά Χριστόν τελειώσεως του ανθρώπου, Αθήναι 2004, σελ. 116.
17.Η ισχύς της Προσευχής, περιοδικό ¨Ευαγγελικός Κήρυξ¨, αριθμ. 6, Ιούνιος 1861, σελ. 279.
18.Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ, εκδ. Ι.Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1998, σελ. 326.
19.Το Μέγα Γεροντικόν, τόμος Γ΄, εκδ. Ι.Η. ¨Το Γενέσιον της Θεοτόκου¨, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 1997, σελ. 376.
20.Δεληκωσταντή Κώστα, Το ήθος της Ελευθερίας, Δόμος, Αθήνα 1997, σελ. 73. Αξίζει κανείς να μελετήσει την εξαιρετική ερμηνεία και ανάλυση της οντολογίας της προσωπικότητας σε σχέση με την κοινωνία των προσώπων, του Αθανασίου Μελισσάρη και, κυρίως, τις σελ. 53-83, Melissaris G.A., Personhood Re-examined: Current Perspectives from Orthodox Anthropology and Archetypal Psychology, A Comparison of John Zizioulas and James Hillman, Epektasis, Greece 2002.
21.Σωτηρόπουλου Χ., Οι Νηπτικοί Πατέρες περί της κατά Χριστόν τελειώσεως του ανθρώπου, σελ. 121.
22.Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Λόγος Α΄ εις την Προσευχήν, Migne P.G. 44, 1124B.
23.Ware Καλλίστου, Ο Ορθόδοξος δρόμος (μτφρ. Μαρίας Πάσχου), Επτάλοφος, Αθήναι 1984, σελ. 20-21.
24.Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς, Άνθρωπος και Θεάνθρωπος, Αστήρ, Αθήνα 1970, σελ. 37-38.