Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΙΣ

Καθώς ανοίγουμε τα μάτια μας το πρωί και αρχίζει η καινούργια ημέρα, ερωτήματα αναπάντητα, προσδοκίες θολές, σκέψεις ζωηρές, που προκαλούν ανησυχία, στροβιλίζονται στο νού μας. Τί θα μας φέρει η καινούργια ημέρα; θα εξασφαλίσουμε αυτά που μας χρειάζονται, για να καλυφθούν οι ανάγκες της οικογένειάς μας; Ερωτήματα που μας βασανίζουν και ατελείωτες νυχτερινές ώρες. Δικαιολογημένη, θα πεί κανείς, η κάποια ανησυχία, διότι αυτή είναι η πραγματικότητα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, και όχι μόνο. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι διανύουμε μία δύσκολη περίοδο στη χώρα μας. Χρηματοοικονομική κρίση, φτώχεια επικρέμεται στην πλειονότητα των Ελλήνων, αβεβαιότητα των νέων για το μέλλον τους, απουσία ιδανικών, υλιστικό πνεύμα και πιό πολύ η πνευματική κρίση. Έτσι καθημερινά συσσωρεύονται δυσεπίλυτα προβλήματα που προκαλούν σκέψεις ολιγοπιστίας, ολιγοψυχίας, και μερικές στιγμές και καταστάσεις απογνώσεως και απελπισίας. Και έν μέρει δικαιολογημένα, διότι όπως λέει μία λαϊκή παροιμία:" Ο χορτάτος δεν καταλαβαίνει τον πεινασμένο". Είναι ωραία να λέμε μεγάλες κουβέντες και ωραία λόγια, ομιλίες με στόμφο, αλλά όταν έρθουμε κι εμείς σε αυτήν την δεινή κατάσταση...τότε βλέπουμε τα πράγματα με άλλη ματιά, και υιοθετούμε μία άλλη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία για την έν λόγω κατάσταση.

 Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο πάντοτε στοργικός και συμπαθής και φιλάνθρωπος, μάς καθησυχάζει. Μάς προτρέπει να καταβάλλουμε ανθρωπίνως κάθε δυνατή προσπάθεια για τη συντήρησή μας. Να μή χάνουμε όμως την γαλήνη και την ειρήνη της ψυχής μας. " Μήν απασχολείσθε, μας λέγει, συνεχώς και μόνο για το σώμα σας, τί θα φάτε και τί θα πιείτε, και τί θα φορέσετε. Η ζωή έχει ανώτερη αξία από την τροφή και το ένδυμα. Ο Θεός που σας έδωσε τα ανώτερα, δηλαδή τη ζωή και το σώμα, θα σας δώσει και τα κατώτερα, που είναι η τροφή και το ένδυμα και που είναι αναγκαία για τη συντήρησή του" ( Ματθ. ς' 22-33). Καλούμαστε επομένως όλοι μας να μάθουμε να αφήνουμε τους εαυτούς μας με εμπιστοσύνη στα φιλάνθρωπα άγια χέρια Του, γιατί Αυτός ενδιαφέρεται και νοιάζεται για εμάς ( Α' Πέτρ. ε΄7). Ο Θεός δεν μένει αδρανής και αδιάφορος στις ανάγκες μας. Είναι πατέρας μας στοργικός. Ο Θεός δεν είναι κάπου "χαμένος" μέσα στο σύμπαν, αλλά είναι προσωπικός, κινητικός και κοινωνικός Θεός, γι' αυτό είναι Τριάς ο Θεός, λένε οι Πατέρες, διότι είναι προσωπικός, κινητικός και κοινωνικός. Έτσι είναι ανάμεσά μας πάντοτε μέσα στην ιστορία από την δημιουργία της κτίσεως μέχρι τα έσχατα, και χωρίς τον Θεό δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε ούτε και να συντηρηθεί. Υπάρχει ο κόσμος ( νοητός και αισθητός), διότι τον συντηρεί η Χάρις του Θεού. Αναπόφευκτα λοιπόν, για να ζήσει η κτίση πρέπει να μετέχει στις άκτιστες θείες ενέργειες του Θεού, αυτή την μετοχή πραγματοποίησε υποστατικά το θεανδρικό πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ο Λόγος του Θεού, ένωσε άρρηκτα τη Θεία με την ανθρώπινη φύση στο πρόσωπό Του, έτσι ανέβασε την ανθρώπινη φύση -με την Ανάσταση και την Ανάληψή Του- στο θρόνο του Θεού, στα δεξιά του Θεού Πατέρα, κι έγινε ο άνθρωπος Θεός κατά Χάριν. Αυτό είναι το μεγαλείο και το δώρο που χάρισε στην ανθρωπότητα ο ίδιος ο Θεός. Τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτή τη Θεία δωρεά, διότι δεν υπάρχει κάτι ανάλογο εγκόσμιο που να την αντικαθιστά, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη αγάπη του Θεού, διότι είναι απλή, ταπεινή, ανιδιοτελής και ειλικρινής.

 Άρα εφόσον ο Θεός είναι πάντοτε μαζί μας, και μας αγαπά, και θυσιάστηκε για εμάς, κι έτσι είναι έμπρακτη η αγάπη Του, πρέπει ο καθημερινός αγώνας μας και αγωνία μας, πρίν τα βιοτικά, να είναι πώς θα αποκτήσουμε τη Θεία Χάρη, αυτήν που ελευθερώνει τον άνθρωπο από κάθε βιοτική μέριμνα, όχι ότι δεν νοιαζόμαστε για τον κόσμο, αλλά πλέον όταν αποκτήσουμε τη Χάρη του Θεού, όλες οι αισθήσεις μας γίνονται πνευματικές, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, δηλ. βλέπουμε, μυρίζουμε, γευόμαστε, πιάνουμε, ακούμε, αισθανόμαστε, έτσι όπως θέλει ο Χριστός. Είναι αυτό που λέει χαρακτηριστικά ο απόστολος Παύλος: «Χριστώ συνεσταύρωμαι ΄ζώ δε ουκέτι εγώ, ζή δε έν εμοί Χριστός». Έχω σταυρωθεί, λέει, με τον Χριστό και έχω πεθάνει ως προς την αμαρτία. Μέσα μου δεν ζώ πλέον εγώ. Ζει και κυριαρχεί και δεσπόζει ο Δεσπότης Χριστός, και εγώ μέσα μου ζώ τη δική Του ζωή. Αυτή τελικά είναι η εν Χριστώ ζωή.

Ο Γέροντας Πορφύριος ο καυσοκαλυβίτης, που έζησε στην ομόνοια της Αθήνας, όταν τον εγκατέλειψε η Θεία Χάρις για μία εβδομάδα δεν μπορούσε να δεχτεί κανέναν στο κελί του και να τον συμβουλέψει. Ήξερε ο γέροντας ότι χωρίς τη Θεία Χάρη δεν είναι τίποτα, και αυτή η ζωοποιός Χάρις του Θεού ήταν που προσέλκυε κοντά του πλήθος κόσμου για να πάρει την ευχή, τη συμβουλή και την ευλογία του. Αυτή η Χάρις ήταν που πλημύρισε με Πνεύμα Άγιο τους αγίους αποστόλους του Κυρίου και "όργωσαν" όλη την οικουμένη, κηρύττοντας παθόντα, ταφέντα, σταυρωθέντα και αναστάντα Κύριο, κάνοντας θαύματα στο όνομα Του. Αυτή η Χάρις ήταν που γέμισε την Εκκλησία με εκατομμύρια μάρτυρες της Πίστεως. Και αυτή η Χάρις είναι τώρα που πλημυρίζει την Εκκλησία με την παρουσία του Παρακλήτου, του παναγίου Πνεύματος μέχρι τη συντέλεια του κόσμου.

Η Χάρις είναι δωρεά στον αμαρτωλό και ανάξιο άνθρωπο. Λέει ο απόστολος Παύλος: «Η Χάρις του Θεού και η δωρεά εν Χάριτι τη του ενός ανθρώπου          Ιησού Χριστού εις τους πολλούς επερίσσευσε» ( Ρωμ. ε’ 15). Δηλαδή Χάρη και δωρεά που προσφέρθηκε από τον σταυρωθέντα και αναστάντα Χριστό για τη σωτηρία του ανθρώπου, που δόθηκε με το παραπάνω και περίσσευσε μάλιστα. Αυτή η Χάρη, βέβαια, έχει αρχή την αγαθότητα του Θεού Πατρός, πηγάζει από τη σταυρική θυσία του Υιού του Θεού και Πατρός, παρέχεται όμως και δίδεται στους ανθρώπους από το Άγιο Πνεύμα. Η Θεία Χάρη «η πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα». Τόσο αναγκαία είναι για τον αμαρτωλό και εμπαθή άνθρωπο η Θεία Χάρη. Αναγκαία για να εξελιχθεί και αποδειχθεί τέλειος και αληθινός Χριστιανός. Αναγκαία για την ανάπτυξη και καρποφορία της πνευματικής, της αναγεννημένης εν Χριστώ ζωής.

Κι εδώ καταλαβαίνουμε πόσο εμείς διαφέρουμε από τους Αγίους. Αυτοί στεναχωρούντο όταν έχαναν, έστω και λίγο, τη Χάρη του Θεού, κι εμείς στεναχωρούμεθα όταν χάνουμε τα βιοτικά, που όντως αυτά είναι βασικά για τη ζωή μας, διότι είμαστε άνθρωποι, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τροφή για παράδειγμα. Αλλά αυτή η

βιοτική μέριμνα, να μην γίνεται αυτοσκοπός. Τρώμε για να ζούμε και όχι ζούμε για να τρώμε.                                          Ένας σύγχρονος ασκητής λέει: Έρχεται άνοιξη στην χρεοκοπημένη πνευματικά Ελλάδα. Συνεχίζει ο ίδιος: «Η κρίση μοιάζει με το κλάδεμα και τη λίπανση του δέντρου που αποσκοπεί στο να το κάνει πιο αποδοτικό και καρποφόρο. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο είναι πολλά τα αγαθά που προκαλεί η παρούσα κρίση». Γεγονός αποτελεί ότι αυτή έσμιξε πολλές οικογένειες, ζωντάνεψε τη γειτονιά, προβλημάτισε τον άνθρωπο που από συνήθεια τραβούσε μία λανθασμένη πορεία προς το χάος και τον όλεθρο μίας ψεύτικης ευδαιμονίας. Οι νέοι άρχισαν να εκτιμούν αυτά που μέχρι πρότινος θεωρούσαν δεδομένα και δευτερεύοντα. Οι σύζυγοι σφυρηλάτησαν τις σχέσεις τους και δοκίμασαν την αντοχή της αγάπης τους. Μετά λοιπόν από ένα πνευματικό χειμώνα, έρχεται η πνευματική άνοιξη, αυτή που θα σημαδέψει όλη την οικουμένη, σκορπίζοντας την αναγέννηση με το Φώς του Χριστού.                        

Ο Θεός μιλάει στον προφήτη Ιερεμία στη Π.Δ : «Ευλογημένος ο άνθρωπος, ός πέποιθεν επί τω Κυρίω και έσται Κύριος ελπίς αυτού» (Ιερ. 17,7). Ευλογημένος λέει, είναι ο άνθρωπος που ελπίζει σ΄εμένα και μ΄εμπιστεύεται. Θα είναι σαν το δέντρο το φυτεμένο κοντά στα νερά. Απλώνει τις ρίζες του προς το ποτάμι και δεν φοβάται, όταν έρχεται ο καύσωνας αλλά μένουν τα φύλλα του καταπράσινα. Αδιαφορεί για τον καιρό της ξηρασίας κι αδιάκοπα καρποφορεί.

Πόσο παρήγορα είναι τα λόγια του Κυρίου, ειδικά στις δύσκολες μέρες που περνάμε; Τέτοια πίστη - εμπιστοσύνη πρέπει να έχουμε στον Θεό, και εφόσον είμαστε ενωμένοι μαζί Του, διά της Θείας Χάριτος, τότε πράγματι θα είμαστε σαν το δέντρο φυτεμένο κοντά στα νερά, στην απέραντη Αγάπη Του, και όποιος καύσωνας (κακουχίες) κι αν έρχονται, δεν θα μας φοβίζει τίποτε, διότι θα έχουμε βαθιά ριζωμένη την ελπίδα μας στην Θεία Πρόνοια. Ο Θεός παρέχει τη βοήθειά Του σε όλους ανεξαιρέτως, άσχετα από τις κακίες μας, αλλά αυτή η βοήθεια θα έχει σχέση με τη σωτηρία του ανθρώπου, φτάνει να τη ζητήσει αυτήν τη βοήθεια να την θέλει ο άνθρωπος και να ταπεινωθεί. Έχει τρόπους ο Θεός, και δεν βρίσκεται ποτέ σε δύσκολη θέση. Εμείς βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση. Είμαστε σε αδιέξοδο λέμε. Ο Θεός πάντα είναι μαζί μας, έστω και στην πιο έσχατη φάση της ζωής μας. Τα πάντα δύναται ο Θεός και θέλει να βοηθήσει, γι΄ αυτό είναι Θεός τέλειος, διότι δεν περιορίζεται από τα γήινα πράγματα. Η μόνη ελπίδα είναι ο Ιησούς Χριστός, η μόνη ελπίδα που μπορεί να μας βγάλει έξω από τα αδιέξοδα γεγονότα του κόσμου, και να μας προσφέρει τη Θεία Χάρη, ώστε να νικούμε σταυρικά τον «κόσμο» αυτόν. Ως Χριστιανοί γνωρίζουμε το τέλος του κόσμου και η Εκκλησία μας βιώνει αυτήν την εμπειρία της αιώνιας Βασιλείας του Θεού, η οποία αποκαθιστά τον όλο άνθρωπο και εκπληρώνει το σχέδιο του Θεού περί του ανθρώπου. Έχοντας αυτήν τη βεβαία ελπίδα, την απρόδοτη παρηγοριά της Βασιλείας του Θεού. Δεν απογοητευόμαστε από τα γεγονότα που μας συνθλίβουν, διότι ακόμη ξέρουμε ότι ο Θεός κυβερνά και συντηρεί τον κόσμο. Έτσι, επιζητώντας την όντως ζωή, μαζί με το Θεό, μαζί με τον Χριστό, μέσα στην Εκκλησία, μέσα από τα άγια και σωστικά Μυστήρια διά της Θείας Χάριτος Αυτού, θα ξεπεράσουμε την όποια δυσκολία και τα όποια αδιέξοδα που βασανίζουν την πολυκύμαντη ζωή μας.

                              ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ

                ΓΕΩΡΓΙΟΣ  ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Περὶ ἀγάπης

---

Ὑπέροχος Ὕμνος τῆς Ἀγάπης
Α´ ἐπιστολὴ Παύλου πρὸς Κορινθίους (ιβ´ 27 - ιγ´ 13)

Ἀδελφοὶ, ὑμεῖς ἐστε σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους. Καὶ οὔς μὲν ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν. μὴ πάντες ἀπόστολοι; μὴ πάντες προφῆται; μὴ πάντες διδάσκαλοι; μὴ πάντες δυνάμεις; μὴ πάντες χαρίσματα ἔχουσιν ἰαμάτων; μὴ πάντες γλώσσαις λαλοῦσι; μὴ πάντες διερμηνεύουσι;ζηλοῦτε δὲ τὰ χαρίσματα τὰ κρείττονα· καὶ ἔτι καθ᾿ ὑπερβολὴν ὀδὸν ὑμῖν δείκνυμι.	Αδέλφια μου, εσείς όλοι αποτελείτε το σώμα του Χριστού και είσθε μέλη του, όπου ο καθένας έχει τη δική του θέση. Και πρώτα μεν ετοποθέτησε ο Θεός τους αποστόλους, σε δεύτερη θέση τους προφήτες, σε τρίτη θέση οι διδάσκαλοι. Έπειτα ο Θεός άλλους έθεσε να ποιούν θαύματα, άλλους θεραπείες, άλλους να προστατεύουν τους αδυνάμους και ασθενείς, σε άλλους έδωσε χαρίσματα κυβερνήσεως και σε άλλους χαρίσματα ξένων γλωσσών. Δεν είναι όλοι απόστολοι, ούτε όλοι προφήτες, ούτε όλοι διδάσκαλοι. Δεν είναι όλοι θαυματουργοί, ούτε όλοι θεραπευτές, ούτε όλοι ομιλούν και διερμηνεύουν ξένες γλώσσες. Εσείς επιδιώκετε με ζήλο τα καλύτερα χαρίσματα, και για τούτο το λόγο σας δεικνύω μία οδό ανώτερη:
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν εἰμι. καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσομαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι.	Εάν υποθέσομε ότι ομιλώ τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμη και των αγγέλων, δεν έχω όμως αγάπη, οι λόγοι μου ακούονται ως χάλκινος κώδωνας ή αλαλαγμός κυμβάλου. Και εάν έχω το χάρισμα της προφητείας και κατέχω όλα τα μυστήρια του Θεού και όλη τη γνώση, και εάν ακόμη έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ όρη, δεν έχω όμως αγάπη, δεν είμαι τίποτε. Και εάν διαθέσω τα υπάρχοντά μου στους πτωχούς, και εάν παραδώσω το σώμα μου για να καώ, δεν έχω όμως αγάπη, δεν ωφελούμαι σε τίποτε από αυτές τις θυσίες.
Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἐαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν, οὐ χαίρει τῇ ἀδικίᾳ, συγχαίρει δὲ τῇ ἀληθείᾳ· πάντα στέγει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει.	Εκείνος ο οποίος αγαπάει είναι μακρόθυμος κι ανεκτικός, είναι καλωσυνάτος, ευργετικός και ωφέλιμος, δε ζηλοφθονεί, δεν υπερηφανεύεται, δεν φέρεται με αλαζονεία και προπέτεια, δεν πράττει άσχημα, δε ζητεί τα δικά του συμφέροντα, δε ερεθίζεται από θυμό και οργή, δε σκέπτεται ποτέ κακό κατά του πλησίον, ούτε λογαριάζει το κακό που έπαθε από αυτόν. Δεν χαίρεται όταν βλέπει να γίνεται αδικία, χαίρεται όμως όταν βλέπει την αλήθεια να επικρατεί. Η αγάπη τα πάντα ανέχεται, στα πάντα εμπιστεύεται, για πάντα ελπίζει, τα πάντα υπομένει.
Ἡ άγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει· εἴτε δὲ προφητεῖαι, καταργηθήσονται· εἴτε γλῶσσαι, παύσονται· εἴτε γνῶσις καταργηθήσεται. ἐκ μέρους δὲ γινώσκομεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν· ὅταν δὲ ἔλθη τὸ τέλειον, τότε τὸ ἐκ μέρους καταργηθήσεται. ὅτε ἤμην νήπιος, ὡς νήπιος ἐλάλουν, ὡς νήπιος ἐφρόνουν, ὡς νήπιος ἐλογιζόμουν· ὅτε δὲ γέγονα ἀνήρ, κατήργηκα τὰ τοῦ νηπίου. βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι᾿ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότε δὲ έπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην.	Η αγάπη ποτέ δεν εκπίπτει αλλά μένει πάντοτε ισχυρή: τα χαρίσματα είτε είναι προφητείες θα καταργηθούν, είτε είναι ξένες γλώσσες θα παύσουν, είτε είναι γνώση θα καταργηθεί και αυτή. Διότι τώρα εν μέρει και όχι τέλεια γνωρίζουμε και προφητεύουμε, όταν όμως έλθει το τέλειον, τότε το μερικό και ατελές θα καταργηθεί. Όταν ήμουν νήπιο, ως νήπιο μιλούσα, ως νήπιο σκεπτόμουν, ως νήπιο συλλογιζόμουν. Όταν όμως έγινα άνδρας, κατήργησα πλέον εκείνα τα νηπιώδη. Διότι τώρα βλέπομε όπως σε ένα κάτοπτρο θαμπά και μας μένουν ανεξήγητα αινίγματα. Όταν όμως έλθει το τέλειο, θα ιδούμε φανερά και καθαρά, όπως πρόσωπο με πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω μόνον ένα μέρος της αλήθειας, τότε όμως θα λάβω τόσο τέλεια γνώση, όσο με γνωρίζει ο Παντογνώστης.
νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ άγάπη.	Αυτά θα γίνουν, τώρα δε μένουν η πίστις, η ελπίς, η αγάπη, αυτά τα τρία: μεγαλύτερη δε από αυτά είναι η αγάπη.

---

Ἀπανθίσματα τῆς Ἀγάπης

κατὰ Ματθαῖον, ε´ 44	.
... ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῦς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκώντων ὑμᾶς...	... ἐγὼ δὲ σᾶς λέγω, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας, εὔχεσθε πρὸς Θεὸν ἀγαθὰ δι᾿ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι σᾶς καταρῶνται, εὐεργετεῖτε ἐκείνους ποὺ σᾶς μισοῦν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι σᾶς μεταχειρίζονται ὑβριστικῶς καὶ περιφρονητικῶς καὶ σᾶς καταδιώκουν ἀδίκως...
κατὰ Μάρκον, ιβ´ 30-31	.
... καὶ ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου, αὕτη πρώτη ἐντολή. καὶ δευτέρα ἐντολὴ αὕτη· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. μείζων τούτων ἄλλη ἐντολὴ οὐκ ἔστι.	... καὶ ὀφείλεις νὰ ἀγαπήσῃς Κύριον τὸν Θεόν σου μὲ ὅλην τὴν καρδία σου καὶ μὲ ὅλην τὴν ψυχή σου καὶ μὲ ὅλον τὸν νοῦ σου καὶ μὲ ὅλη τὴν ἰσχύ σου, αὑτὴ εἶναι ἡ πρώτη ἐντολή. καὶ δευτέρα ἐντολὴ εἶναι αὑτή· νὰ ἀγαπήσῃς τὸν πλησίον σου ὡς τὸν ἐαυτόν σου. Μεγαλύτερη ἐντολὴ ἀπὸ αὐτὲς δὲν ὑπάρχει.
κατὰ Λουκᾶν, στ´ 35	.
... ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε ὑιοὶ Ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστὸς ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηροὺς.	... νὰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας καὶ νὰ τοὺς εὐεργετεῖτε καὶ νὰ τοὺς δανείζετε, χωρὶς νὰ ἐπίζετε σὲ ἀναπόδοση· καὶ θὰ εἶναι πολλὴ ἡ ἀνταμοιβή σας ἀπὸ τὸν Θεόν· θὰ εἶσθε τέκνα τοῦ Ὑψίστου κατὰ χάρη καὶ θὰ τοῦ ὁμοιάζετε, ἀφοῦ καὶ αὐτὸς εἶναι εὐεργετικὸς πρὸς τοὺς ἀχάριστους καὶ πονηρούς.
Κατὰ Ἰωάννην, ιγ´ 34-35	.
ἐντολὴν καινὴν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾱτε ἀλλήλους, καθὼς ἠγάπησα ὑμᾱς ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους. ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἔν ἀλλήλοις.	Σᾶς δίδω νέα ἐντολή· νὰ ἀγαπᾶτε δηλαδὴ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, ὅπως ἐγὼ ἠγάπησα ἐσᾶς, ἔτσι καὶ ἐσεῖςνὰ ἀγαπᾶσθε μεταξύ σας. Ἔτσι, θὰ μάθουν ὅλοι, ὅτι εἶστε μαθητές δικοί μου, ἐὰν ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας.
Παύλου πρὸς Ρωμαίους, ιβ´ 18-21	.
εἰ δυνατόν, τὸ ἐξ ὑμῶν μετὰ πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύοντες. μὴ ἑαυτοὺς ἐκδικοῦντες, ἀγαπητοί, ἀλλὰ δότε τόπον τῇ ὀργῇ· γέγραπται γάρ· ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω, λέγει Κύριος. Ἐὰν οὖν πεινᾷ ὁ ἐχθρός σου, ψώμιζε αὐτόν· ἐὰν διψᾷ, πότιζε αὐτόν· τοῦτο γὰρ ποιῶν ἄνθρακας πυρὸς σωρεύσεις ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. μὴ νικῷ ὑπὸ τοῦ κακοῦ, ἀλλὰ νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν.	Ὅσον ἐξαρτᾶται ἀπὸ σᾶς, προσπαθεῖτε νὰ ἔχετε εἰρηνικὲς σχέσεις μὲ ὅλους. Μὴ ζητῆτε, ἀγαπητοί, νὰ ὑπερασπίζετε τὸν ἑαυτόν σας μὲ ἐκδίκηση, ἀλλὰ δότε τόπο στὴν ὀργή. διότι, καθὼς εἶναι γραμμένο τὴν ἀνταπόδωση θὰ τὴν δώσει ὁ Κύριος. Ἐὰν λοιπὸν πεινᾶ ὁ ἐχθρός σου, τάιζέ τον· ἐὰν διψᾶ, πότισέ τον· διότι, ἔτσι θὰ μαζεύσης στὴν κεφαλή του τύψεις καὶ ντροπὴ πολλή, ὡς κάρβουνα ἀναμμένα. Μὴ νικᾶσαι ἀπὸ τὸ κακό, ὥστε νὰ παρασύρεσαι σὲ ἐκδίκηση, ἀλλὰ νίκα τὸ κακό μὲ τἠν ἀγαθοεργία σου.
Α´ Πέτρου, δ´ 8-9	.
πρὸ πάντων δὲ εἰς τὴν εἰς ἑαυτοὺς ἀγάπην ἐκτενῆ ἔχοντες, ὅτι ἡ ἀγάπη καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν· φιλόξενοι εἰς ἀλλήλους ἄνευ γογγυσμῶν·	ἐπάνω δὲ ἀπὸ ὅλα, φροντίσατε νὰ ἔχετε μεταξὺ σας ἀγάπη διαρκῆ καὶ θερμή, διότι ἔτσι ἡ άγάπη θὰ σκεπάσει καὶ θα συγχωρήσει ὅλες τὶς ἁμαρτίες σας· νὰ γίνετε φιλόξενοι, χωρὶς νὰ γογγύζετε.
Α´ Ἰωάννου, δ´ 16	.
Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ.	Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη, καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἀσκεῖ συνεχῶς τὴν ἀγάπη, μένει μὲ τὸ Θεὸ καὶ ὁ Θεὸς μὲνει μὲ αὐτόν.

---

Σχόλια στὸν ὕμνο τῆς ἀγάπης

«Ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ἔχει μέσα του τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, εἶναι χαρακτηριστικὰ ὑπέροχη. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπᾶ, δὲ ζηλεύει, δὲ φουσκώνει ἀπὸ ἐγωισμό, δὲ θυμώνει, δὲ ζητεῖ τὸ δικό του συμφέρον, δὲ σκέπτεται κακὸ γιὰ τοὺς ἄλλους. Ἡ ἀγάπη δὲν ξεπέφτει ποτέ, ἀλλὰ θὰ ἰσχύει πάντοτε. Ἡ ἀγάπη θὰ γεμίζει τὶς καρδιές ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ τὴν παραδέχθηκαν καὶ τὴν ἐφάρμοσαν στὴ ζωή τους. Ἔτσι, ἡ μακαριότητα καὶ ἡ χαρά θὰ εἶναι τὰ σημάδια τῶν παιδιῶν τοῦ Θεοῦ μέσα στοὺς ἀπέραντους αἰῶνες τῶν αἰώνων.» (ἀπὸ τὸ σχολικὸ ἐγχειρίδιο «Εὐαγγελικὲς Περικοπὲς» τοῦ Κωνσταντίνου Γρηγοριάδου, σελ. 201, Ἔκδοση 1989, ΟΕΔΒ, Ἀθήνα)
Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ θαυμαστὰ κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Εἶναι ἕνας ὑπέροχος ὕμνος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γιὰ τὴν ἀγάπη. Εἶναι ἕνα ἄριστο ποίημα. Περιέχει καταπληκτικὲς ἀλήθειες, ποὺ φωτίζουν καὶ ἐξυψώνουν τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Μόνο ἕνας ἄνθρωπος φωτισμένος ἀπὸ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, μποροῦσε νὰ γράψῃ ἕναν ὕμνο ποὺ περιέχει τέτοιες ἐξαίσιες καὶ σημαντικὲς γιὰ τὴ ζωή μας ἀλήθειες. Ἑμεῖς ἐδῶ θὰ ὑπογραμμίσουμε μόνο μερικές. Ἡ ἀγάπη εἶναι θεῖο δῶρο τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός φανερώνει τὴν ἀγάπη Του, στέλντοντας στὸν κόσμο τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Χωρὶς λοιπὸν τὴν ἀγάπη, δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε, οὕτε νὰ ἐφαρμόσουμε καμία ἄλλη ἀρετή. Στοὺς πρώτους στίχους τοῦ κειμένου ὁ Παῦλος, ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν, τονίζει ὅτι μπορεῖ κάποιος νὰ ἔχει ὅλα τὰ προσόντα καὶ τὶς ἰκανότητες· ἂν ὁμως τοῦ λείπει ἡ άγάπη, τότε εἶναι ἕνα τίποτε!

---

Ἀγάπη (ποίημα)

(Ἐμμανουὴλ Δημητροκάλλης, Τρίποδες Νάξου, Αὔγουστος 2001)

Ἀγάπη· δῶρο τοῦ Θεοῦ, ἀδέρφια μου σκορπᾶτε·
παντοῦ, σὲ φίλους καὶ ἐχθρούς, τοὺς πᾶντες ν᾿ ἀγαπᾶτε.

Ἀγάπη συνανθρώποι μου ἔχετε μεταξύ σας,
πάντα ἀγάπη πλούσια ἂς ἔχει ἡ ψυχή σας.

Ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός ὅλος πλημμυρισμένος,
ἀγάπη μᾶς ἐδίδαξε, ἂς εἶναι εὐλογημένος!

Ἀγάπη, πιὸ πολύτιμο στὸν κόσμο δὲν ὑπάρχει,
διώνει ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο τὸ ἄγχος καὶ τὰ πάθη.

Ἀγάπη δίδαξε ὁ Χριστός, ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει,
ἀπ᾿ τὴν κακία, τὸ κακό, τὸ μίσος νὰ ἀπέχει.

Ἀγάπη ἀκόμα δίδαξαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες
καὶ πιὸ πολὺ τὴν ἔχουμε ἀνάγκη αὐτὲς τὶς μέρες.

Ἀγάπη ζητᾶ ἡ ἐποχή, ἀγάπη κι ὁ καιρός μας
ἂς πάρουμε παράδειγμα τὸν Ἰησοῦ Χριστό μας.

Ἀγάπη ἀδέρφια νἄχετε πάντοτε στὸ πλευρό σας
τότε θα εἶναι ἀνάλαφρος, σὰν πούπουλο ὁ σταυρός σας.

Ἀγάπη κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀπέραντη εἶχε
καὶ τόση γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ αὐτὴν κατεῖχε,

ποὺ αἰώνια νὰ κολαστῇ ἔδινε τὴν ψυχή του,
γιὰ προκειμένου νὰ σωθοῦν οἱ ἄσπονδοι ἐχθροί του!

ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ

Κάθε παιδί που έρχεται στην ύπαρξη, από την στιγμή της συλλήψεως του, είναι δώρον Θεού. Ο Άγιος Ιωάννης όμως ο Πρόδρομος και Βαπτιστής είναι Το δώρο του Θεού, τόσο για τους γονείς του, όσο και για ολόκληρη την Εκκλησία μας.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, μας περιγράφει κατά τρόπο συναρπαστικό και συγκινητικό τα περιστατικά με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και τον Ζαχαρία, αλλά και τη μητέρα του Προδρόμου, την Ελισάβετ.

Ο Γαβριήλ «ο παρεστηκώς ενώπιον του Θεού», αποστέλλεται για να δώσει το μήνυμα του Ευαγγελισμού στον Ζαχαρία «απεστάλην λαλήσαι προς σε και ευαγγελίσασθαί σοι ταύτα».

Αλλά ο πατέρας του Προδρόμου, διστάζει και απορεί: Με ποιο σημείο θα βεβαιωθώ γι’ αυτά; Διότι εγώ και η σύζυγός μου είμαστε ηλικιωμένοι. Και ο Αρχάγγελος αποκρίθηκε: Το σημείο που ζητείς είναι, το ότι θα μείνεις άλαλος έως ότου γίνουν όλα αυτά. Διότι ο Θεός με απέστειλε να σου αναγγείλω το μεγάλο και χαρμόσυνο αυτό γεγονός. Το γεγονός δηλ ότι όχι μόνο θα γεννηθεί το παιδί από μια στείρα και...

ηλικιωμένη γυναίκα, αλλά και το ότι ακούγεται επιτέλους το πρώτο ουράνιο μήνυμα της λυτρώσεως και της ελπίδας του ανθρωπίνου γένους. 

Αυτό που όχι μόνο ο Ισραήλ συνειδητά προσδοκούσε, αλλά και αυτό που όλοι οι λαοί ανέμεναν. Το γεγονός της λυτρώσεως και της σωτηρίας του γένους των ανθρώπων. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη αλήθεια, αφού όλα τα έθνη προσδοκούσαν τον Λυτρωτή. Οι παραδόσεις των λαών, αυτό ακριβώς αποδεικνύουν. Και τώρα, ήρθε η στιγμή που ανατέλλει η νέα εποχή της Χάριτος!

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, μεταφέρει την βουλή του Θεού και έτσι ο Ιωάννης που θα γεννηθεί και θα διακονήσει μοναδικά τον ίδιο τον Λυτρωτή, είναι το πρόσωπο που κλείνει την Παλαιά και ανοίγει την Κ. Διαθήκη. Την εποχή δηλ του Σώματος  του Χριστού. Της Εκκλησίας!

Εάν ρίξουμε μια σύντομη ματιά στην ζωή του Ιωάννου, όπως αυτή καταγράφεται στα ιερά Ευαγγέλια, θα δούμε ότι το πρόσωπο αυτό είναι ένας επίγειος άγγελος και ένας ουράνιος άνθρωπος.

Από την αρχή που αναγγέλλεται «εξ ουρανού» η γέννησή του, έως και το ηρωικό του τέλος με κέντρο της όλης διακονίας του, την βάπτιση του Κυρίου Ιησού Χριστού, αποδεικνύεται ότι ο Ιωάννης είναι όντως ο μεγαλύτερος των προφητών και των ανθρώπων.

Ο λόγος του Κυρίου Ιησού Χριστού είναι ξεκάθαρος: «αμήν λέγω υμίν, ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού. Ο δε μικρότερος εν τη βασιλεία των ουρανών μείζων αυτού εστίν» (Ματθ ια’11) Δηλ. Αληθινά σας λέγω, γυναίκα δεν γέννησε άνδρα μεγαλύτερο από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Εν τούτοις, ο μικρότερος στη βασιλεία των ουρανών (στην Εκκλησία ) είναι μεγαλύτερος απ’ αυτόν. (Εξ επόψεως πνευματικών προνομίων)!

Αλλά η Ευαγγελική περικοπή μας περιγράφει και τα γεγονότα της ονοματοδοσίας του. Αν και είπαν οι συγγενείς και φίλοι στην μητέρα του ότι «ουδείς εστίν εν τη συγγενεία σου, ος καλείται τω ονόματι τούτω», η Ελισάβετ επέμενε ότι το όνομα Ιωάννης θα πρέπει να δοθεί στο παιδί. Την λύση στο θέμα αυτό την δίνει ο πατέρας του παιδιού ο Ζαχαρίας, ο οποίος, κάνοντας τώρα υπακοή στην βουλή του Θεού, «αιτήσας πινακίδιον έγραψε λέγων, Ιωάννης εστί το όνομα αυτού» . Και όπως μας σημειώνει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, όχι μόνο«εθαύμασαν πάντες», αλλ’ εκείνη τη στιγμή, άνοιξε το στόμα του ο Ζαχαρίας,  λύθηκε η γλώσσα του και ομιλούσε πλέον ελεύθερα δοξάζοντας και ανυμνώντας το Θεό. Επόμενο ήταν μπροστά σε αυτά τα γεγονότα όλοι να θαυμάσουν «και εγένετο επι πάντας φόβος…».

Η ωδή του Ζαχαρία στη συνέχεια, που αναφέρεται στον Ιωάννη, εμπνευσμένη από το Άγιον Πνεύμα, είναι μια ωδή που προφητεύει την έλευση Του Μεσσία και την Ιερά αποστολή του παιδιού του, του Ιωάννη, όπου στα ελληνικά το όνομα αυτό μεταφράζεται «Δώρον Θεού».

Είπαμε στην αρχή ότι όχι μόνο ο Ιωάννης -που βεβαίως αποτελεί μοναδική εξαίρεση απ’ όλους τους ανθρώπους- αλλά το κάθε παιδί που έρχεται στην ύπαρξη είναι ένα δώρον Θεού και για την οικογένειά του πρωτίστως αλλά και για την Εκκλησία και την κοινωνία μας γενικώτερα.

Αλήθεια φίλοι μου, έχουμε συνειδητοποιήσει αυτή την πραγματικότητα ή την γέννηση ενός ανθρώπου την βλέπουμε πολύ πολύ ταπεινά, ως κάτι το εντελώς ανθρώπινο; Και κάτι ακόμα ας δούμε που προβάλεται στις ημέρες μας, σε σχέση με τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Όταν ήρθανε οι ημέρες του «παιδίου» (ακόμα βρέφος), του έδωσαν το όνομα, κάνοντας αυτά που προέβλεπε ο Νόμος της Π. Διαθήκης. Βεβαίως εμείς σήμερα δεν ζούμε στη σκιά του Νόμου και της Π. Διαθήκης, αλλά στην ευλογημένη εποχή της χάριτος και δια του ιερού μυστηρίου του Βαπτίσματος, όχι μόνο εντάσσουμε οργανικά το παιδί στην Εκκλησία μας, αλλά του προσφέρουμε και το όνομα.

Να όμως που τώρα τελευταία, μια μόδα καθαρώς σατανική και αυτή, επιβάλλει σε κάποιους γονείς (προφανώς δεν γνωρίζουν την σημασία του Βαπτίσματος), να δίνουν μεν το όνομα του τέκνου τους στο ληξιαρχείο, να αποφεύγουν δε το ιερότατο Βάπτισμα που εισάγει τον άνθρωπο στο Σώμα του Χριστού. Οι λόγοι φυσικά δεν είναι οικονομικοί. Αυτό που απαντούν είναι ότι : «δεν μπορούν να στερήσουν την “ελευθερία” του παιδιού και να προβούν στην πράξη του Βαπτίσματος, χωρίς δήθεν να ρωτήσουν το ίδιο το παιδί, και χωρίς τη συγκατάθεση του νηπίου. Θα μεγαλώσει και αν θέλει να βαπτιστεί μόνο του»! ….

Αλλ’ ω αφελείς γεννήτορες. Τα εννοείτε αυτά που λέτε; Πιστεύετε ότι το Βάπτισμα αποτελεί πράξη δεσμεύσεως και όχι απελευθερώσεως; Και δεν αισθάνεστε ότι με την πράξη σας αυτή α) συνεχίζετε να κρατάτε δεσμευμένο το τέκνο σας στο Προπατορικό αμάρτημα; β) Εμποδίζετε τα παιδιά σας να ενδυθούν τον Χριστό; γ) Τους στερείτε τα δώρα του Αγίου Πνεύματος που τα λαμβάνει ο άνθρωπος δια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος και δ) τους στερείτε την προστασία του φύλακος Αγγέλου που λαμβάνουν δια του Μυστηρίου;

Βεβαίως δεν θα ρίξουμε το επίπεδο, ώστε να σας ρωτήσουμε κι εμείς, σύμφωνα πάντοτε με τη δική σας λογική, εάν το ρωτήσατε το τέκνο σας πριν το γεννήσετε, ούτε εάν το ρωτάτε για να το πάτε στο γιατρό για τα εμβόλια, ούτε το ρωτάτε βεβαίως αν θέλει να το αλλάξετε κτλ. (για να μην τρελαθούμε τελικώς).

Πιστεύουμε ότι αν και προέρχεται η μόδα αυτή από σατανικούς εγκεφάλους, με καλή ενημέρωση εκ μέρους της Εκκλησίας, όσο και με την καλή διάθεση των γονέων και κυρίως αυτόν τον φωτισμό του Θεού, η παράλογη αυτή εισήγηση, δεν θα λάβει διαστάσεις. Θα πρυτανεύσει η πίστη που ελευθερώνει, σε συνδυασμό με τη λογική και την σύνεση και που οδηγούν τον άνθρωπο «εις παν έργον αγαθόν και ευλογημένον».

Είθε το Δώρον Του Θεού= Άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος, να ευλογήσει όσες οικογένειες ζητούν να αποκτήσουν τέκνα, και να προστατεύει και να καθοδηγεί τα παιδιά μας προς Αυτόν τον Κύριο και Θεό μας Ιησούν Χριστόν!

Αμήν.

π. Ιωήλ.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ

Αρχιμ. Μεθόδιος Ντελής
Ηγούμενος της Ι.Μ. Γηρομερίου
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ  ΚΑΙ  ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ
Το ρήμα παραδίδω κυριολεκτικά σημαίνει μεταβιβάζω κάτι σε κάποιον άλλον. Το παράγωγο ουσιαστικό είναι η παράδοση. Σε σχέση με κάποια εθνότητα, χρησιμοποιώντας τη λέξη παράδοση αναφερόμαστε σε όλα τα εθνικά χαρακτηριστικά και τα πολιτισμικά της επιτεύγματα, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους αυτά μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Η παράδοση αφορά συνολικά στον τρόπο της ζωής, τα ήθη, τα έθιμα και τις αξίες. Η παράδοση διακρίνεται σε προφορική, όπως οι μύθοι και τα τραγούδια, και σε γραπτή, όπως η τέχνη, η φιλοσοφία και οι επιστήμες. Κάθε γεωγραφικός χώρος, αλλά και κάθε εθνική οντότητα έχει τη δική της παράδοση, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου,  που ταυτόχρονα αποτελεί βασικό στοιχείο της ιδιοπροσωπίας της.
Ερευνώντας την ιστορία, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς, ότι στην μετακλασική Ελλάδα βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της δικής της παράδοσης έπαιξε η χριστιανική πίστη, την οποία πριν από κάθε άλλο λαό του ευρωπαϊκού χώρου αποδέχθηκαν οι Έλληνες. Και δεν είναι καθόλου τυχαία αυτή η αποδοχή, αφού η φιλοσοφική σκέψη και η παιδεία των αρχαίων Ελλήνων, βρήκε την ολοκλήρωσή της και ανανοηματοδοτήθηκε από το κήρυγμα και τις επαγγελίες του Χριστιανισμού. Προετοιμασμένος γι’ αυτό, ο χαρακτηριζόμενος από ιδιαίτερα έντονη θρησκευτικότητα και θεοσέβεια ελληνισμός, εγκολπώθηκε τη χριστιανική πίστη, την αφομοίωσε και με τη δική του οικουμενική διάσταση την προσέφερε σε όλο τον κόσμο βάζοντας τη βάση του νέου πολιτισμού, που, όπως επικράτησε, ονομάζεται ελληνοχριστιανικός. Στη μίξη ελληνισμού και χριστιανισμού βασίζεται και η δική μας παράδοση, που φθάνει έως και σήμερα, αγκαλιάζοντας δημιουργικά και γόνιμα όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας. Τέχνη και πολιτισμός, έργα λογοτεχνίας σε πεζό και ποιητικό λόγο, ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μουσική, λαογραφία, όλα σε χαρακτηριστική αρμονία, με βασικό φορέα την ελληνική γλώσσα, συνθέτουν την παράδοση των Ελλήνων από την πρώιμη αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
Παρά τις περί του αντιθέτου απόψεις, που διατυπώνονται κατά καιρούς, είναι ιστορικά αποδεδειγμένο, ότι ο ελληνισμός υιοθετώντας τη χριστιανική πίστη διασώθηκε τόσο πολιτιστικά, όσο και εθνολογικά. Αρκεί μόνο μια μικρή ιστορική αναδίφηση για να επιβεβαιώσει την αλήθεια των αναγραφομένων. Αναντίρρητα, η συντριπτική πλειοψηφία των μνημείων του παρελθόντος είναι θρησκευτικά μνημεία, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της γνώσεως για τη ζωή και τον πολιτισμό της προχριστιανικής εποχής φέρει τη σφραγίδα του χριστιανισμού. Επιπλέον, είναι τραγικά επιβεβαιωμένο από την ιστορική μας πορεία ως έθνος, ότι κατά κανόνα η απώλεια της χριστιανικής θρησκευτικής ταυτότητας, είχε ως άμεση συνέπεια και την απώλεια της ελληνικής εθνικής συνείδησης, ιδιαίτερα σε χρόνια δύσκολα και σκοτεινά, όπως π.χ. συνέβαινε στην εποχή της τουρκοκρατίας.
Η περιοχή της Ηπείρου, παρουσιάζει τις δικές της - τραχιές κατά κύριο λόγο - γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες, που αποτέλεσαν τον καθοριστικό παράγοντα για τη χαρακτηριστική της απομόνωση από τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Αυτό συνετέλεσε καταλυτικά στη διαμόρφωση του ηπειρώτικου ανθρωπολογικού και πολιτιστικού τοπίου, το οποίο ωστόσο διασώζει όλα τα βασικά δεδομένα του ελληνισμού, αφού αποδεδειγμένα αποτελεί πανάρχαια κοιτίδα της ελληνικής φυλής.
Η σημερινή εικόνα του ηπειρώτικου χώρου και της Θεσπρωτίας ειδικότερα, διασώζει όλη σχεδόν την αλληλουχία της ιστορικής της συνέχειας από την πρώιμη αρχαιότητα μέχρι τα νεώτερα χρόνια. Χάρη στην ιστορική έρευνα και στην ανασκαφική δραστηριότητα του περασμένου, εικοστού αιώνα, έχουμε πληρέστερη εικόνα του παρελθόντος, όπως αποκαλύφθηκε μέσα από τα ερείπια των αρχαίων μνημείων και οικισμών, που έκρυβε μέσα της η θεσπρωτική γη. Αυτό όμως, που χαρακτηρίζει τη ζωντανή παράδοση του τόπου είναι τα θρησκευτικά χριστιανικά μνημεία, τα οποία είναι διάσπαρτα παντού και δίνουν το δικό τους στίγμα στη συνολική παρουσία της.
Από τα βουνά της Μουργκάνας μέχρι τον Αχέροντα, συναντά κανείς ένα σημαντικό αριθμό χριστιανικών μνημείων∙ απλά και ταπεινά εξωκκλήσια, δυσπρόσιτα ασκητήρια, σημαντικά μοναστήρια και ναοί, έργα ντόπιων και άλλων μαστόρων, που δημιουργήθηκαν για τις λατρευτικές ανάγκες των ανθρώπων προς το «θείο», και μέχρι σήμερα, τα πιο πολλά, αποτελούν ζωντανούς φορείς της τοπικής παράδοσης.
Σημαντικό μέρος της θρησκευτικής παραδόσεως στο θεσπρωτικό χάρτη των μνημείων, εκτός των μοναστηριών διασώζουν και οι εκκλησίες των χωριών, οι  οποίες κτίστηκαν από τους παλαιούς κατοίκους αυτής της γης, για να λατρέψουν το Θεό στα πλαίσια της ενορίας και αποτελούσαν το κέντρο της καθημερινής τους ζωής. Όλα τα διατηρημένα παραδοσιακά χωριά της επαρχίας Φιλιατών, αλλά και σε διάφορα άλλα στην υπόλοιπη Θεσπρωτία, υπάρχουν ναοί, που διασώζουν αρκετά στοιχεία της τοπικής εκκλησιαστικής παράδοσης και συμπληρώνουν αυτό το χάρτη. Όμως, σχεδόν παντού υπάρχουν έντονα τα σημάδια της αλλοίωσης, που σημαδεύουν ανεπανόρθωτα την εικόνα της παράδοσης.
Το τελευταίο μισό του εικοστού αιώνα στην Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε από τη μαζική εγκατάλειψη της υπαίθρου και τη μετανάστευση, που έφερε την ερήμωση στα χωριά και ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές, όπως η Ήπειρος. Η εργασία και η οικονομική πρόοδος των ξενιτεμένων, δεν άφησε ανέγγιχτα τα χωριά, αφού οι περισσότεροι, αν και ζούσαν μακριά, δεν έκοψαν την επαφή τους με τις πατρογονικές τους ρίζες. Έτσι, ήδη από τη δεκαετία του 1960, και κυρίως με χρήματα των μεταναστών, άρχισαν να εκτελούνται εργασίες ανάπλασης και ανακαίνισης τόσο των σπιτιών, όσο και των λοιπών χώρων και κτισμάτων. Μέσα σ’ αυτές τις διαδικασίες  ανακαίνισης όμως, κυριάρχησε ένα πνεύμα αντιπάθειας για κάθε τι παλαιό, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά του, σε σημείο ώστε σήμερα μόλις και μετά βίας να μπορεί κανείς να διακρίνει κάποια ελάχιστα στοιχεία παράδοσης σε χώρους, που μέχρι τότε διέσωζαν ανόθευτη την ιστορική τους πορεία. Χωριά ολόκληρα, με σπίτια κτισμένα με καλοδουλεμένη πέτρα και στεγασμένα με ντόπιας προέλευσης πλάκα, αντικαταστάθηκαν με σύγχρονες οικοδομές χτισμένες με τούβλα και τσιμέντο. Όσο για τις στέγες, στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιήθηκαν κεραμίδια. Άλλωστε, κανένας τεχνίτης δεν δούλευε πλέον την πέτρα και την πλάκα. Οι πλατείες καλύφθηκαν με τσιμεντόπλακες, τα λιθόστρωτα καλντερίμια σκεπάστηκαν με τσιμέντο, οι πέτρινες καμάρες αντικαταστάθηκαν με οπλισμένο μπετόν, οι βρύσες εγκαταλείφθηκαν…
Από τους πρώτους χώρους, που εφαρμόστηκαν αυτές οι δραστηριότητες ήταν οι εκκλησίες, οι οποίες λόγω του ισχυρού θρησκευτικού συναισθήματος των ανθρώπων, είχαν την τιμητική τους. Μη εκτιμώντας την αξία της δημιουργίας των παλαιοτέρων καλλιτεχνών, κυριάρχησε το σύνθημα «να φτιάξουμε τα παλιά», πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις έφτασε στο σημείο της εκ θεμελίων κατεδάφισης των παλαιών ναών και της αντικαταστάσεώς τους με νεώτερες κατασκευές. Οι ναοί που δεν ανακαινίστηκαν  εξ ολοκλήρου υπέστησαν τεράστιες επεμβάσεις, οι οποίες άλλαξαν εντελώς την μέχρι τότε όψη τους εσωτερικά και εξωτερικά. Οι τοιχοποιίες καλύφθηκαν με σοβά και βάφτηκαν, τα πλακόστρωτα δάπεδα αντικαταστάθηκαν με μωσαϊκά ή ακόμη και με τα συνηθισμένα πλακάκια, παλαιά τέμπλα και εικόνες αλλάχτηκαν και αχρηστεύθηκαν, γυάλινα φωτιστικά μπήκαν στη θέση των μπρούτζινων πολυελαίων, ενώ ακόμη και τα - πολλές φορές - μεγάλης αξίας ασημένια ιερά σκεύη (δισκοπότηρα, θυμιατήρια, εξαπτέρυγα, σταυροί κ. ά.) παραμερίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από τα ευτελή κράματα μετάλλου, που γυαλίζουν περισσότερο…
Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, συνέβησαν όχι με κακή αλλά με καλή πρόθεση και μάλιστα με την καταβολή μεγάλων χρηματικών ποσών. Συνέβησαν όμως, σε συνδυασμό με μεγάλη δόση άγνοιας, η οποία δεν είχε να κάνει μόνο με την επαρχία και τα χωριά και τους κατοίκους της. Ας μη λησμονούμε, πως την ίδια περίοδο, καταστράφηκε από την τσιμεντοποίηση και την άναρχη, άκρατη και εντελώς ακαλαίσθητη δόμηση η ιστορική και μέχρι τότε κομψή και υγιεινή πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους μας, η Αθήνα. Θα ήταν μάλλον ρομαντισμός και στην πράξη ακατόρθωτο να διαφύγει από την ίδια μοίρα η επαρχία. Όμως, το ρολόι του χρόνου δυστυχώς, δεν γυρίζει πίσω. Ό γέγονε γέγονε. Το ζητούμενο είναι εμείς, οι οποίοι έχουμε σήμερα στα χέρια μας την ευθύνη της διαχείρισης της ζωής μας, να αντιληφθούμε το δικό μας χρέος και με θετικό τρόπο να βαδίσουμε την πορεία μας στο χρόνο.
Ο πολιτισμός δεν είναι υπόθεση μόνο της ιστορικής έρευνας και ούτε εξαντλείται στις προθήκες των μουσείων. Είναι στοιχείο της καθημερινότητάς μας και ουσιαστικά είναι η ίδια μας η ζωή. Είναι η δημιουργία αλλά και η απόλαυση μέσα στην ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα. Ιδιαίτερα σήμερα, που μετά από την απαξίωση δεκαετιών, το γνήσιο και το παραδοσιακό επανέρχονται πάλι στη ζωή μας και αναγνωρίζεται  η αξία τους και η διαχρονικότητά τους.  Σήμερα είναι ευκαιρία, που η παράδοση όχι μόνο αναγνωρίζεται, αλλά προστατεύεται και χρηματοδοτείται, να περισώσουμε και να αναδείξουμε, ότι κατόρθωσε να μείνει ανέπαφο. Προσπαθώντας ακόμη περισσότερο, ίσως πετύχουμε να αποκαταστήσουμε και εκείνα, που τα σφάλματα του παρελθόντος αλλοίωσαν σε μεγάλο βαθμό. Η χριστιανική παράδοση άλλωστε, φέρει μέσα της τη δική της δυναμική, που δοκιμάστηκε στο χρόνο και μπορεί να δώσει ολοκληρωμένες απαντήσεις στα αναπάντητα ερωτήματα του ανθρώπου και λύσεις στα σημερινά του αδιέξοδα.
Κάθε ανθρώπινη γενιά, αφήνει τα δικά της σημάδια στο χρόνο που περνάει και κρίνεται για τις επιλογές της. Κάθε νεώτερη γενιά επίσης διεκδικεί για τον εαυτό της τα καλύτερα και κυρίως την πρόοδο του πολιτισμού, σε σχέση με τις προηγούμενες. Ένα στοιχείο που κρίνει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία του αγώνα και των προσπαθειών της καθεμιάς είναι η σχέση τους με το παρελθόν. Κατά πόσο δηλαδή, χρησιμοποιεί και στηρίζεται στα επιτεύγματα των παλαιοτέρων, αλλά και διδάσκεται από τα σφάλματα και τις αποτυχίες τους. Σήμερα, το ερώτημα αυτό απευθύνεται σε μας και το βάρος της απάντησης πέφτει στη δική μας γενιά. Ποια θα είναι η απάντηση, ο χρόνος θα δείξει.

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

Ο φόβος  νικήθηκε, η ελπίδα  επέστρεψε,  το  θαύμα έγινε. Πεντηκοστή!   Η υπόσχεσή Του  έγινε πράξη,  οι τρομαγμένοι μαθητές  Του βρίσκουν θάρρος και φλεγόμενοι από το  θερμουργό Άγιο Πνεύμα   ξεχύνονται, όχι απλά έξω και μόνο  από το σπίτι της αναμονής,  αλλά στον ωκεανό της  ιστορίας και εκείνη  πλέον γαληνεύει  με το κήρυγμα τους από τις θαλασσοταραχές  των  ψευδοδιδασκαλιών  και ανθρώπινων θεωριών. Μερικοί απόρησαν, άλλοι περιγέλασαν, πολλοί πίστεψαν.   Παντού και πάντα  θα υπάρχουν οι αντιδράσεις, οι ενδοιασμοί, οι αντιρρήσεις.             Δεν είναι απλό  ή τυχαίο  γεγονός. Αν η Σταύρωση  και η Ανάσταση του Χριστού   είναι κορυφαία   γεγονότα για την πίστη μας,   η Πεντηκοστή πλέον , είναι η ευκαιρία  να  συναντηθούμε  μαζί  Του,  μέσα  στην Εκκλησία  Του, που Εκείνος  ίδρυσε και το Άγιο Πνεύμα  συντηρεί   στους  αιώνες των αιώνων.   Και όταν υπάρχει κρίση  στα πρόσωπα,  Εκείνη παραμένει  απαθής από ανθρώπινες  καταστάσεις και ιδιοτροπίες.  Το  Άγιο Πνεύμα  πάντα διορθώνει τα ανθρώπινα λάθη, αναπληρώνει τα  ελλείποντα και θεραπεύει τα ασθενή.             Η έλευση του Παναγίου Πνεύματος μετέβαλε τους μαθητές. Από αγράμματους και κρυμμένους από φόβο  ψαράδες, σε  σοφούς και διαπρύσιους  κήρυκες της Θειας αλήθειας.   Απίστευτη αλλαγή με αποδέκτη όλη την ανθρωπότητα. Το σχέδιο της μεταμόρφωσης  που είχε ο Θεός  πραγματώνεται  και δημιουργεί πια  τις συνθήκες για την δική μας  κατοπινή μεταμόρφωση, μεταστροφή  και μετοίκηση,  από τον χώρο της αμαρτίας  στον χώρο της  αγιότητας.             Στους Απόστολους  είχε ημερομηνία  και τόπο  άφιξης.  Πενήντα ημέρες  μετά την Ανάστασή Του,  εκεί,  στην Ιερουσαλήμ.  Στους  χριστιανούς  έχει την ώρα  της  Βαπτίσεώς  τους.  Το μυστήριο  του Χρίσματος,  ως  ένα από τα υποχρεωτικά  και μη επαναλαμβανόμενα   μυστήρια,  είναι  η δωρεά του Αγίου Πνεύματος,  με το Άγιο  Μύρο  ως ορατό στοιχείο  των χαρισμάτων Του. Η ενεργοποίηση  τους ,πλέον,  στην ζωή του νεοφώτιστου, είναι θέμα προσωπικών επιλογών και αποτέλεσμα  ελεύθερης  αποδοχής, γιατί τότε έχει και αξία.  Σίγουρα  είναι αντικείμενο προσωπικού αγώνα να αντιληφθούμε την δωρεά του Αγίου Πνεύματος  στο διάβα των ετών της ζωής μας ,και το κυριότερο , να τα αξιοποιήσουμε ως συνειδητοί χριστιανοί.             Από τον καρπό  γνωρίζουμε  το δέντρο.  Εμείς το ξέρουμε  το «δέντρο» (το Άγιο Πνεύμα), οπότε,  ας δούμε και τον καρπό του.   Είναι η αγάπη,  η χαρά, η ειρήνη,  η μακροθυμία ως ανοχή, η αγαθή διάθεση ως καλοσύνη, η πίστη ως αξιοπιστία,  η πραότητα,  η εγκράτεια. Όλοι κρίκοι της  αυτής αλυσίδας. Η απώλεια,  η καταστροφή κάποιου κρίκου σημαίνει  σπάσιμο της  αλυσίδας ,που  γίνεται  άχρηστη για εμάς. Ταυτόχρονα, δεν νοείται απομόνωση ή υπερτόνωση  κάποιων  από τους κρίκους, γιατί έτσι δημιουργείται  δυσαρμονία στην ζωή μας.  Η επιλογή κάποιων,  η απόρριψη άλλων, η άγνοια  μερικών δημιουργεί σύγχυση  εσωτερική και δηλώνει υστεροβουλία  και συμφέρον.  Αξιοποιούμε  όλα  τα χαρίσματα , σε όλες τις εκφάνσεις  της  ζωής μας.  Συνειδητά δεν επιλέγουμε, δεν καταργούμε, δεν διαστρέφουμε  ό,τι μας εξυπηρετεί.  Αν το κάνουμε, και εμμένουμε μάλιστα,  βιάζουμε  τη ίδια μας την ζωή.             Αντίθετα,  όταν όλα τα κάνουμε όρο ζωής , τότε γίνονται  άριστος οδηγός  συμβίωσης, επιβίωσης και διαβατήριο αποδημίας. Είναι χριστοδίδακτα τα χαρίσματα, αφού, πρώτα ο Κύριος  τα εφάρμοσε  στην ζωή Του, και η κλήση  σ΄ όσους  φέρουμε τ΄ όνομά Του,  ως  βαπτισμένα  μέλη της  Εκκλησίας Του, είναι σαφέστατη.             Επανάληψη της Πεντηκοστής  είναι το Άγιο Χρίσμα  που τελείται ταυτόχρονα  με την Βάπτισή μας.  Όταν εκείνη δεν την δούμε ως  κοινωνικό γεγονός,  αλλά  στην πνευματική της διάσταση, θα χαιρόμαστε όντως για το νέο μέλος της Εκκλησίας. Εφόσον, όμως, μεταβάλαμε τα μυστήρια  σε κοσμικές  εκδηλώσεις , τότε  δεν έχουμε αντίληψη των όσων γίνονται σ΄ αυτά,  περνούν απαρατήρητα,  δηλώνοντας  έλλειψη κατήχησης ή  και απροθυμία  για  να τη δεχθούμε.             Αν είχαμε σαν κοινωνία και σαν  Εκκλησία  τον  καρπό  του Αγίου Πνεύματος  ως  ενέργεια, τότε η  Πεντηκοστή  δεν θα ήταν μια γιορτή μεγάλη μέσα στις  άλλες, αλλά όριο για αλλαγή πορείας,  θα είμαστε καλύτεροι,  θα είμαστε  στον ορθό δρόμο προς την Βασιλεία Του.             Η πολυγλωσσία που παρατηρήθηκε  μετά την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος,  σαν πύρινες γλώσσες,  δηλώνει και την εγκαθίδρυση  της Εκκλησίας που εορτάζει από τότε την γενέθλια ημέρα Της, με την ορατή, εγκόσμια μορφή της. Δεν  θα ήταν Εκκλησία  ενός  τόπου, αλλά το Ευαγγέλιο   που θα απλωνόταν  σε κάθε γωνία  του πλανήτη,  με πρώτους εξαγγελίες τους Αγίους Αποστόλους και τους συνεχιστές του έργου τους. Όλοι  θα έδιναν και δίνουν έως εσχάτων τη μαρτυρία,  μέχρι πολλές φόρες και μαρτυρίου, για τον Εσταυρωμένο και Αναστημένο Θεό της αγάπης  και της καταλλαγής. Η Εκκλησία Του γίνεται οικουμενική, μιλά  πρώτα στις καρδιές με την παγκόσμια  γλώσσα  της πίστης, και ύστερα,  ερμηνεύει την εξ αποκαλύψεως διδασκαλία της στην ιδιαίτερη  γλώσσα κάθε λαού.             Η απάντηση  στην πρόσκληση της γιορτής  ανήκει σ΄ εμάς. Έχουμε  βαπτιστεί στο όνομα της Αγίας Τριάδας,  δεχθήκαμε  την θεία δωρεά του Αγίου Πνεύματος.  Η ζωή είναι δική μας, που αν γίνει και αγιοπνευματική, θα έχουμε κερδίσει την προσδοκώμενη  ζεστή καρδιά που θερμαίνεται από την ζέση των  πύρινων φλογών  της Πεντηκοστής.  Τότε  εκείνη, δεν θα είναι ανάμνηση  ενός γεγονότος , απλά , του τότε  και για εκείνους τους Αποστόλους, αλλά μια πράξη που αφορά τον καθένα μας, για μια ζωή  παντοτινή.

Αρχιμ. Χρυσόστομου Χρυσόπουλου