Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΦΟΒΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

του Αρχιμ. Μεθοδίου Ντελή

Ηγουμένου Ιεράς Μονής Γηρομερίου

(Απόσπασμα ομιλίας στα παιδιά του κατηχητικού σχολείου του Ι.Ν. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου - Ηγουμενίτσα 1.3.2015)

  Πίστη δεν είναι η βεβαιότητα και πεποίθηση που αποκτά ο άνθρωπος από άμεση αντίληψη, να βλέπει με τα μάτια του, να τα πιάνει με τα χέρια του, να τα ακούει με τα αυτιά του κ.τ.λ. Αυτή είναι γνώση, δεν είναι πίστη. Πίστη είναι το να μάθει και να παραδεχθεί γεγονότα και πράγματα που ούτε τα είδε ούτε τα άκουσε ο ίδιος, αλλά οι άλλοι τον πληροφορούν και τον βεβαιώνουν γι’ αυτά. Άλλοι που τα είδαν και τα άκουσαν, τον βεβαιώνουν πως είναι αληθινά. Και επειδή σε αυτούς έχει εμπιστοσύνη, παραδέχεται πως δεν τον ξεγελούν, αλλά του λένε την αλήθεια και ότι τα όσα του εκθέτουν είναι σωστά και αληθινά. Για παράδειγμα, υπάρχει η Ασία και η Αφρική, υπάρχει η Ρώμη και η Νέα Υόρκη, ο Αμαζόνιος ποταμός και το όρος Σινά. Δεν πήγε ο ίδιος εκεί για να τα δει και επομένως, να ξέρει από προσωπική αντίληψη πως υπάρχουν. Είναι βέβαιος όμως, ότι υπάρχουν και δεν αμφιβάλλει καθόλου γι’ αυτά. Δηλαδή πιστεύει. Άλλο παράδειγμα· έγινε η μάχη του Μαραθώνα; Έγινε. Έγινε η Επανάσταση του 1821; Έγινε. Έγιναν οι βαλκανικοί πόλεμοι του 1912-13 ή ο 2ος Π.Π; Έγιναν και αυτοί. Πώς το ξέρουμε; Λάβαμε μέρος σε αυτούς; Ίσως ελάχιστοι, που ζουν ακόμη. Αλλά σίγουρα όχι όλοι μας. Αμφιβάλλουμε όμως, για το αν έγιναν; Όχι. Όλοι παραδεχόμαστε πως έγιναν. Δηλαδή πιστεύουμε. Πιστεύουμε στις ειδήσεις, τις πληροφορίες και βεβαιώσεις άλλων. Αυτό, λοιπόν, θα πει πίστη. Πεποίθηση που σχηματίζουμε από τις πληροφορίες άλλων.

Αν εξετάσουμε τα όσα ξέρουμε και αποτελούν το σύνολο των γνώσεών μας, θα δούμε πως τα πιο πολλά από αυτά τα γνωρίζουμε, επειδή τα πιστεύουμε. Δεν τα γνωρίζουμε από αυτοψία, αλλά τα πιστεύουμε από μαρτυρίες και την επιβεβαίωση άλλων. Όλη η επίγεια ζωή μας, όλη η γνώση μας και όλη η επιστήμη μας επάνω στην πίστη στηρίζεται. Πόσο δίκαιο είχε ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων που έλεγε, ότι όλα όσα γίνονται σε αυτόν τον κόσμο, γίνονται, διότι όλα τα γεγονότα και τα πράγμα στηρίζονται στην πίστη! Και στον αρχαίο κόσμο έλεγε ο Ρωμαίος φιλόσοφος Σενέκας· «διά τῆς πίστεως ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾷ τήν βεβαιότητα ἐπί τοῦ μεγαλυτέρου μέρους τῶν πραγμάτων». Αλλά και πιο πρόσφατα, ο Αϊνστάιν έλεγε· «χωρίς την πίστη δεν είναι δυνατό να συλλάβουμε την πραγματικότητα με τους θεωρητικούς στοχασμούς μας· χωρίς την πίστη στην εσωτερική αρμονία του κόσμου, δεν είναι δυνατό να υπάρξει επιστήμη». Πιστεύουμε πως στο ταξίδι μας θα πάμε καλά και ταξιδεύουμε. Πιστεύουμε πως με την εγχείρηση που θα κάνουμε θα θεραπευθούμε και δεχόμαστε να εγχειριστούμε. Πιστεύουμε πως το φαγητό που τρώμε δε θα μας βλάψει και το τρώμε. Αν δεν πιστεύαμε πως είναι καλό, δεν θα το βάζαμε στο στόμα μας. Ακόμη και οι σχέσεις με την οικογένειά μας και πολλά άλλα γεγονότα της ζωής μας στην πίστη βασίζονται.

Θρησκευτική πίστη είναι η απόλυτη πεποίθηση και βεβαιότητα που έχουμε, ότι υπάρχουν πρόσωπα και πράγματα, αλλά και ότι έγιναν και θα γίνουν γεγονότα, τα οποία είναι αόρατα, αλλά και ακατάληπτα. Αυτά ούτε με το μάτι ούτε με τη λογική του μπορεί να τα συλλάβει ο άνθρωπος και να τα εννοήσει. Είναι αθέατα και ανεξερεύνητα. Ακόμη, θρησκευτική πίστη είναι η ολόψυχη αποδοχή, η ευλαβής τιμή και η προσκύνηση υπερφυών προσώπων και μυστηρίων. Ρωτά κανείς: τότε πώς τα παραδεχόμαστε και τα προσκυνούμε; Η απάντηση είναι, ότι στηριζόμαστε στην απόλυτη αυθεντία της θείας Αποκαλύψεως, η οποία μας προσφέρει τις θείες αυτές αλήθειες και τις αποδεχόμαστε με όλη μας την ψυχή. Δεν ερευνούμε. Δεν ρωτάμε το πώς και το γιατί, αφού η πίστη δεν είναι ούτε έρευνα ούτε αυτοψία και ψηλάφηση, όπως ζητούσε ο απόστολος Θωμάς, αλλά ανεξέλεγκτη αποδοχή και συγκατάθεση σε όσα μας αποκαλύπτονται. Ο Θεός αποκαλύπτει τα άγνωστα, φανερώνει τα κρυμμένα και εμείς λέμε, Ναι, και ακολουθούμε. Εκείνος που πιστεύει, όχι απλώς παραδέχεται και συμφωνεί με αυτά που πιστεύει, αλλά και τα αισθάνεται υπαρκτά και ολοζώντανα. Αισθάνεται αυτά που δεν βλέπονται, αλλά μόνο νοούνται, ως ορατά και χειροπιαστά, εκείνα που ανήκουν στο μέλλον, ότι είναι τώρα εμπρός του, τα απόντα σαν να είναι παρόντα και τα βλέπει.  Όταν φωτιστεί με το φως της πίστεως ο νους του ανθρώπου, τότε ο άνθρωπος με το φωτισμένο νου του εισέρχεται στον κόσμο των ουρανίων θείων αληθειών, τις οποίες με αυτό το θεϊκό φωτισμό τις βλέπει καθαρά και με ευλάβεια τις προσκυνεί.

Να αναφέρουμε τον ορισμό της Πίστης που δίνει ο απόστολος Παύλος. «Πίστις ἐστίν, ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων». «Πίστη σημαίνει σιγουριά γι’ αυτά που ελπίζουμε και βεβαιότητα γι’ αυτά που δεν βλέπουμε» Αυτό σημαίνει, ότι πίστη είναι απόλυτη βεβαιότητα και ασάλευτη πεποίθηση, ότι εγώ ο πιστός θα απολαύσω στο μέλλον αγαθά τα οποία τώρα δεν υπάρχουν, φαίνεται πως δεν υπάρχουν, αλλά τα ελπίζω, τα περιμένω δηλαδή με ζωντανή ελπίδα, περιμένω να πραγματοποιηθούν και να τα απολαύσω. Τέτοια είναι η ανάσταση των νεκρών, η δεύτερη του Χριστού παρουσία, η μέλλουσα κρίση και ανταπόδοση, η αιώνια ζωή και βασιλεία. Ο Χριστιανός πιστεύει, δηλαδή ελπίζει, πως θα απαλλαγεί από την τυραννία της αμαρτίας, πως θα εξομοιωθεί με το Χριστό, πως θα αναστηθεί εκ νεκρών και θα κληρονομήσει την ουράνια βασιλεία. Ακόμα και σε ζητήματα της επίγειας ζωής. Έχει τη βεβαιότητα, ότι οι υποσχέσεις του Θεού να μας προστατεύει σε κάθε κίνδυνο της ζωής μας και να μας σώζει από πειρασμούς και αμαρτίες, θα πραγματοποιηθούν. Αυτά ως προς τα ελπιζόμενα. Αλλά, πίστη είναι ακόμη και «πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων», πραγμάτων και προσώπων. Το ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο εκ του μηδενός. Γεγονός ανεξέλεγκτο. Και όμως αληθινό το παρουσιάζει η Πίστη. Το ότι ο Σωτήρας μας Χριστός είναι πρόσωπο ιστορικό, που έζησε πάνω στη γη. Ότι γεννήθηκε ως άνθρωπος από την Παναγία Παρθένο. Ότι σταυρώθηκε, ότι αναστήθηκε, ότι αναλήφθηκε στον Ουρανό και ότι θα έλθει πάλι για δεύτερη φορά, για να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς. Αυτά είναι πραγματικότητες, παρ’ ότι δεν φαίνονται. Έπειτα οι Άγγελοι και όλος ο ουράνιος πνευματικός κόσμος, η ψυχή μας κ.ο.κ.. Για το Χριστιανό, αυτά τα μη βλεπόμενα είναι τόσο βέβαια και έχει τόση πληροφορία γι'αυτά, που ίσως δεν θα είχε, εάν τα είχε δει με τα ίδια του τα μάτια. Τα ελπιζόμενα, λοιπόν, γίνονται υπαρκτά και παρόντα. Τα αόρατα και μη βλεπόμενα, γίνονται σαν ορατά και βλεπόμενα και έρχονται σε άμεση επαφή και επικοινωνία με μας, που πιστεύουμε σε αυτά. Η πίστη επομένως, κάνει την γη  ουρανό και την παρούσα ζωή Παράδεισο αληθινό. Έτσι η πίστη μας οδηγεί στο Θεό και στην ουράνια Βασιλεία Του.

Ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες της Γενετικής, ο Francis S. Collins (που παρουσίασε από τον Λευκό Οίκο την αποκρυπτογράφηση του D.N.A.), λέει ότι η Πίστη στο Θεό είναι στο D.N.A. μας! Είναι δηλαδή έμφυτη. Όμως, παρόλα ταύτα, δεν πιστεύουν όλοι στο Θεό. Μπορεί μεν ο Θεός να έβαλε μέσα στό D.N.A. του ανθρώπου αυτό το πολύτιμο στοιχείο (Πίστη στο Θεό) όμως παράλληλα του χάρισε και την ελευθερία, ώστε να επιλέγει από μόνος του, αν θα πιστέψει ή όχι, γι' αυτό και δεν πιστεύουν όλοι στον Θεό.

«Η πίστη σου σε έσωσε»! Αυτά ήταν τα λόγια του Χριστού στον άνθρωπο που θεράπευσε. «Σας βεβαιώνω πως, αν έχετε πίστη έστω και σαν κόκκο σιναπιού, θα λέτε σ΄ αυτό το βουνό ‘πήγαινε απ΄ εδώ εκεί’, και θα πηγαίνει. Και τίποτα δε θα είναι αδύνατο για σας» (Ματθ. 17,20). «Μη φροντίζετε για το τι θα φάτε και για το τι θα πιείτε και για το τι θα ντυθείτε. Κοιτάξετε τα πουλιά, μήτε κοπιάζουν, μήτε μαζεύουν, κι’ όμως ο Πατέρας τους ο ουράνιος τα θρέφει. Κοιτάξετε με πόση μεγαλοπρέπεια είναι ντυμένα τα αγριολούλουδα, που κι’ ο ίδιος ο Σολομώντας δεν στολίσθηκε σαν αυτά τα τιποτένια λουλούδια. Λοιπόν, αν για το χορτάρι του χωραφιού, που σήμερα λουλουδίζει κι’ αύριο το καίγουνε στον φούρνο, φροντίζει ο Πατέρας σας που είναι στον ουρανό, ποσό περισσότερο θα φροντίσει για σάς, ολιγόπιστοι;». Αυτά είναι λόγια καθαρά, απλά, σίγουρα, και δείχνουν πώς πρέπει να είναι η βάση και το θεμέλιο της διδασκαλίας του Χριστού.

Η δύναμη της πίστης φαίνεται ότι μπορεί να νικήσει ακόμα και την κατάθλιψη! Νέα έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν σε μια ανώτερη δύναμη ανταποκρίνονται καλύτερα στην ψυχολογική ή ψυχιατρική θεραπεία. Η πίστη δεν συνδέεται μόνο με τη βελτίωση της διάθεσης αλλά και με τη μείωση των επιπέδων κατάθλιψης και της τάσης αυτοτραυματισμού. Προηγούμενες έρευνες έχουν αναδείξει τη δύναμη της προσευχής και στη σωματική υγεία. Όσοι προσεύχονταν αποδείχθηκε ότι είχαν λιγότερες επιπλοκές και χρειάζονταν λιγότερα φάρμακα.

Άπειρα είναι τα παραδείγματα της δύναμης που χαρίζει στον άνθρωπο η πίστη. Ένας 30χρονος τυφλός, παρ΄ όλο που είχε γεννηθεί έτσι, δεν παρέλειπε να ευχαριστεί το Θεό για τις ευλογίες του – ένα ευτυχισμένο γάμο, τα παιδιά του, τους φίλους του και την υπόσχεση της αιώνιας ζωής. «Όταν ο Χριστός με καλέσει κοντά Του,» διαβεβαίωνε, «θα μπορέσω να Τον δω ζωντανό με τα μάτια μου». Η πίστη είχε βοηθήσει τον τυφλό αυτό νέο να αντιμετωπίσει με υπομονή και ψυχική γαλήνη τη σκληρή πραγματικότητα.

Ο πασίγνωστος πλέον λόγω internet, Νικ Βούισιτς από την Αυστραλία, γεννήθηκε χωρίς χέρια και πόδια, όμως με την βαθιά του πίστη στο Θεό και την αποφασιστικότητά του κατάφερε να κερδίσει μια αξιοπρεπέστατη και λαηθινά χαρούμενη ζωή. Έχει εκπληκτική αίσθηση του χιούμορ και ταξιδεύει ανά τον κόσμο δίνοντας έμπνευση και κουράγιο στους ανθρώπους, αποτελώντας πηγή έμπνευσης δύναμης και θάρρους.

Σε κάποια φάση της ζωής μας όλοι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με «βουνά» που φαίνονται αξεπέραστα. Δεν υπάρχει εξαίρεση στον κανόνα αυτό. Τα προβλήματά μας μπορεί να τα έχουν προκαλέσει άλλοι ή συνηθέστερα εμείς οι ίδιοι από κακές επιλογές. Άλλες φορές τις θλίψεις μας προκαλούν γεγονότα πέρα από τον έλεγχό μας - θάνατος, αρρώστια, φυσικές καταστροφές. Η πίστη μας τότε δοκιμάζεται σοβαρά. Συχνά αναρωτιόμαστε αν πράγματι υπάρχει Θεός. Η απόγνωση, η απογοήτευση και η αμφιβολία συσσωρεύονται στην ψυχή μας. Ο καθένας μας πρέπει ν’ αποφασίσει με ποιο τρόπο θ’ αντιμετωπίσει τα “βουνά” που ορθώνονται μπροστά μας. Θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να τα σκαρφαλώσουμε ή θα εγκαταλείψουμε τον αγώνα; Η ουσία της πίστης είναι η διάθεση να υπηρετήσουμε με εμπιστοσύνη τον Κύριο χωρίς καμιά άλλη εγγύηση. Η ζωή μας δεν είναι αποτέλεσμα απλής σύμπτωσης ή τύχης. Ο Δημιουργός μας έχει ένα σχέδιο για τα πάντα που επιτρέπει να συμβαίνουν στη ζωή μας. Η Αγία Γραφή μας διαβεβαιώνει πως, «Αν αγαπά κανείς το Θεό, Εκείνος κάνει τα πάντα να συντελούν στο καλό του» (Ρωμ. 8,28). Η πίστη πολλές φορές δυναμώνει μέσα από δοκιμασίες. Αν καταφέρουμε να τη διατηρήσουμε όταν η αντοχή μας φτάσει στα όρια, τότε κάτι αναπάντεχο συμβαίνει. Αρχίζουμε ν΄ αντλούμε δύναμη και κουράγιο από μια αστείρευτη πηγή – το Θεό.

Η πίστη είναι μεγάλη εσωτερική δύναμη, το ισχυρό αντίδοτο στα αρνητικά συναισθήματα που παραλύουν τη ζωή μας κι εμποδίζουν την ανάπτυξή μας. Όσοι εγκαταλείπουν την πίστη τους ομολογούν πως έχουν ένα εσωτερικό κενό που τίποτα δεν μπορεί να καλύψει. Όταν έλθουν τα προβλήματα παραλύουν, διαλύονται. Μόνο εκείνοι που έχουν κτίσει τη ζωή τους σε γερά θεμέλια - στον Ιησού Χριστό - μπορούν ν΄ αντέξουν.

Ο Θεός χρησιμοποιεί κάθε πρόβλημα για να μας τραβήξει κοντά Του. Όταν η ζωή μας είναι ρόδινη, η απλή γνώση του Θεού μας είναι αρκετή. Όταν όμως, βρεθούμε αντιμέτωποι με τις πιο σκοτεινές στιγμές της ζωής μας - με πληγωμένη καρδιά, προδομένοι  και χωρίς επιλογή και ελπίδα - μόνο σ΄ Εκείνον μπορούμε να στραφούμε. Έτσι, τα προβλήματα μας γίνονται ευλογία, γιατί μας οδηγούν σε εξάρτηση από το Θεό και όχι από τον εαυτό μας ή τους άλλους.

Κάθε πρόβλημα είναι μια ευκαιρία για τον Χριστιανό να αφήσει τη σκληρότητα και την εγωπάθεια και να βελτιώσει το χαρακτήρα του, γιατί «... οι δοκιμασίες οδηγούν στην υπομονή, και η υπομονή στο δοκιμασμένο χαρακτήρα» (Ρωμ. 5,3).

Όταν βρεθείς αντιμέτωπος με τις σκληρές δοκιμασίες της ζωής, τότε χρειάζεται:

Να θυμάσαι πως το θεϊκό σχέδιο είναι πάντα για το καλό σου. Ο πόνος σου είναι προσωρινός ενώ η ανταμοιβή σου θα είναι αιώνια. Ο Χριστός μας προειδοποίησε πως «ο κόσμος θα σας κάνει να υποφέρετε, αλλά εσείς να έχετε θάρρος, γιατί εγώ έχω νικήσει τον κόσμο» (Ιωάν. 16,33).

Να είσαι πάντα χαρούμενος. Προσπάθησε να αποδεχθείς το πρόβλημα σου ως θέλημα του Θεού.

Αν δεν μπορείς ν’ αλλάξεις τη σκληρή πραγματικότητα, προσπάθησε ν’ αλλάξεις τον τρόπο που την αντιμετωπίζεις. Υπάρχει μια μαγική λέξη: «ωστόσο».

1.      Δεν πέτυχες στις εξετάσεις; Ωστόσο, δεν χάθηκε ο κόσμος. Υπάρχουν πάντα και άλλες ευκαιρίες.

2.      Σε απέλυσαν από τη δουλειά σου; Ωστόσο, ευχαρίστησε το Θεό που σου είχε δώσει μια δουλειά.

3.      Έπεσες θύμα προδοσίας; Ωστόσο, υπάρχουν άλλοι που μπορείς ακόμη να εμπιστεύεσαι.

4.      Έγινε το όνειρό σου στάχτη; Ωστόσο, αν πιστεύεις, ο Θεός σου επιφυλάσσει ένα λαμπρό μέλλον.

5.      Έχασες ένα αγαπημένο σου πρόσωπο; Ωστόσο, ευχαρίστησε το Θεό για τις θαυμάσιες εμπειρίες που ζήσατε μαζί και παρηγορήσου με τη βεβαιότητα, ότι βρίσκεται στα χέρια του Θεού, απαλλαγμένος από κάθε πίκρα και πόνο.

6.      Καταστράφηκες οικονομικά; Ωστόσο ευχαρίστησε το Θεό για την υγεία σου, τα αγαπημένα σου πρόσωπα και όλα τα άλλα αγαθά που έχεις.

7.      Κι αν ακόμη η καρδιά σου σπάει, να ξέρεις πως μπορείς και τότε ακόμη να είσαι ευτυχισμένος.

Να μην τα παρατήσεις. Να έχεις υπομονή και επιμονή. Άφησε τον πόνο σου να βρει διέξοδο - πρέπει να τον νιώσεις για να μπορέσεις τελικά να τον ξεπεράσεις. Χωρίς πίστη είσαι μόνος με τη μοίρα σου. Θα τυραννιέσαι συνέχεια με αναπάντητες ερωτήσεις όπως, «γιατί εγώ;», «γιατί αυτή η αδικία;», «αν είχα κάνει αυτό ή δεν είχα κάνει εκείνο...». Ζήτησε από το Θεό να σου διδάξει τα μαθήματα που θέλει να μάθεις και προχώρησε.

  Αν έχεις πίστη, ο τρόπος που αντιμετωπίζεις κάθε δυσκολία θα αλλάξει ριζικά. Το πρόβλημά σου δεν θα είναι μια αρνητική εμπειρία που σ’ εξουθενώνει ψυχολογικά και σου δημιουργεί ηττοπάθεια. Αντίθετα θα γίνει ευλογία και πηγή θετικής ενέργειας, το κίνητρο για να καταβάλλεις κάθε δυνατή προσπάθεια να το ξεπεράσεις. Τότε το «βουνό» σου θα μετατραπεί σε θαύμα. Η πίστη σου θα σ' έχει βοηθήσει να το μετακινήσεις, γιατί θα γνωρίζεις πως ο Θεός οδηγεί σταθερά τα βήματά σου. Αυτό εννοούσε ο Χριστός όταν είπε πως «με την πίστη τίποτα δεν είναι αδύνατο για σας».

  Λοιπόν, μην απελπίζεσαι. Κράτησε την πίστη σου σταθερή. Αύριο είναι πάντοτε μια καινούρια μέρα.