ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ   Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος, Πολιοῦχος τῶν Πατρῶν, οὗτινος ὑπάρχουν ὁ τάφος καί τμῆμα τῆς χειρός αὐτοῦ, ἡ Τιμία Κάρα (ἀπό 26-9-1964) καί λείψανα τοῦ Σταυροῦ τοῦ μαρτυρίου (ἀπό 19-1-1980). Ἐμαρτύρησεν ἐν Πάτραις τό 62 μ.Χ. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 30 Νοεμβρίου καί τήν τελευταίαν Κυριακήν τοῦ Σεπτεμβρίου.   Ο Άγιος Αθανάσιος Μεθώνης   Σωσίπατρος ο Πατρεύς,Καταγόταν ἀπό τήν Ἀχαΐα. Μαθητής τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί ἕνας ἐκ τῶν Ο΄ (70) Ἀποστόλων (Ρωμ. 16,21). Χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Ἰκονίου καί μαζί μέ τόν Ἰάσονα μαρτύρησαν στήν Κέρκυρα. Ἡ μνήμη του ἐπιτελεῖται στίς 29 Ἀπριλίου.   Ηρωδίων, Ἀνήκει στόν χορό τῶν Ο΄ (70) Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου. Σύμφωνα μέ τίς πηγές ὑπῆρξε Ἐπίσκοπος Πατρῶν. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 8 Ἀπριλίου.   Λουκάς ο Ευαγγελιστής. Ἅγιος Λουκᾶς ὁ Εὐαγγελιστής. Ἐκ τῶν Ο΄ (70) Ἀποστόλων. Ἐκήρυξεν εἰς τήν Ἀχαΐαν καί συμφώνως μέ διαφόρους Ἁγιολογικάς πηγάς ἐνταῦθα συνέγραψε τό Εὐαγγέλιον καί τάς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. (18 Ὀκτωβρίου).   Παῦλος ὁ Πατρεύς, ὁ Ὁσιομάρτυς. Ἡγούμενος τῶν ἐν Ραϊθῷ μαρτυρησάντων Ἁγίων Πατέρων. (14 Ἰανουαρίου)   Αρτέμιος ο Μεγαλομάρτυς,Στρατιωτικός διοικητής τῆς Ἀλεξάνδρειας καί τῆς Αἰγύπτου ὡμολόγησε τήν πίστη του καί τελειώθηκε μαρτυρικῶς ἐπί Αὐτοκράτορος Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου. Συνδέεται στενά μέ τήν πόλη τῶν Πατρῶν, ἐπειδή ἦρθε κατ’ ἐντολήν τοῦ Αὐτοκράτορος Κωνσταντίου, γιοῦ τοῦ Μ. Κωνσταντίνου γιά νά παραλάβει τά σεπτά λείψανα τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου καί νά τά ἀνακομίσει στόν νεόκτιστο Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στήν Κωνσταντινούπολη (3 Μαρτίου 357). Κατά τήν διαμονή του στήν Πάτρα καί μέ τήν ἐπίβλεψή του κατασκεύασε ὑδραγωγεῖο. Στρατοπεδευμένος στήν περιοχή τῆς Μονῆς Γηροκομείου ἐλεοῦσε καί βοηθοῦσε πλῆθος ἀναξιοπαθούντων καί κυρίως γερόντων, γεγονός πού δικαιολογεῖ τήν τοπονυμία Γηροκομεῖο. Τιμᾶται ἡ μνήμη του στίς 20 Ὀκτωβρίου, ἰδιαιτέρως στήν Μονή Γηροκομείου τῆς ὁποίας καί  θεωρεῖται προστάτης    Ἅγιος Ζαχαρίας ὁ Νεομάρτυς.Καταγόταν ἀπό τήν Ἄρτα καί ἐξασκοῦσε τό ἐπάγγελμα τοῦ γουνοποιοῦ στήν Πάτρα. Γιά ἄγνωστο λόγο ἔγινε μουσουλμάνος ἀλλά μετανόησε, ἐξωμολογήθηκε καί κατόπιν νηστείας καί προσευχῆς ὡμολόγησε τήν εἰς Χριστόν πίστη του ἐνώπιον τῶν Τούρκων. Μετά τίς κολακεῖες καί τίς ὑποσχέσεις ἀκολούθησαν ἡ φυλάκιση καί τά φρικτά βασανιστήρια μέχρι τίς 20 Ἰανουαρίου 1782, ὁπότε καί τελειώθηκε. Τά ἱερά του λείψανα ἔκρυψαν οἱ στρατιῶτες σέ κάποιο πηγάδι προκειμένου νά μήν τιμηθοῦν. Παλαιά εἰκόνα του σώζεται στήν Ἱερά Μονή «Κάτω Παναγιᾶς» Ἄρτης. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 20 Ἰανουαρίου   Ὅσιος Ἰωακείμ Νοτενῶν. Ἔζησε κατά τόν ΙΗ΄αἰῶνα. Γεννήθηκε στό χωριό Σκιαδᾶ ἀπό ὅπου ἔφυγε κρυφά προκειμένου νά μονάσει ἀποφεύγοντας ἔτσι τούς οἰκείους του, οἱ ὁποῖοι τόν πίεζαν νά νυμφευθεῖ. Χειροτονήθηκε ἱερεύς. Ἐγκαταβίωσε στήν Μονή Παναγίας Χρυσοπηγῆς στήν Δίβρη καί στήν συνέχεια ἀναδείχθηκε ἡγούμενος στήν Ἱερά Μονή Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Νοτενῶν κοντά στό χωριό του. Ἀργότερα ἀποσύρθηκε καί μόνασε σέ σπηλαιῶδες ἀσκητήριο πλησίον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Νοτενῶν. Μία τριετία μετά τήν κοίμησή του, ἡ ὁποία συνέβηκε περί τό 1755-1760 ἔγινε ἡ ἀνακομιδή τῶν λειψάνων του ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Παλαιῶν Πατρῶν Παρθενίου, ὁ ὁποῖος ἐξομολογεῖτο εἰς αὐτόν. Τό λείψανό του βρέθηκε ἄφθαρτο ὅμως κάηκε άργότερα ἀπό τούς Τούρκους.  Ἡ μνήμη του τελεῖται τήν 3ην Ἰουλίου.   Παῦλος ὁ Πατρεύς, ὁ Ὁσιομάρτυς Καταγόταν ἀπό τό Σοπωτό (Ἀροανία) Καλαβρύτων. Ἔζησε στήν Πάτρα, ὅπου ἐργάσθηκε ὡς ὑποδηματοποιός ἐπί δεκατέσσερα χρόνια. Σέ κάποια στιγμή ἐπιπολαιότητος καί εὑρισκόμενος στήν περιοχή Καλαβρύτων καί ἐν συνεχείᾳ Τριπόλεως ἀρνήθηκε τόν Χριστό. Μετανοημένος ἐξομολογεῖται καί μεταβαίνει στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου κείρεται μοναχός στήν Μεγίστη Λαύρα καί ἀπό Παναγιώτης ὀνομάζεται Παῦλος. Μετά ἀπό μερικά ἔτη ἀσκήσεως καί δοκιμῆς καί μέ τίς εὐχές τῶν Ἀγιορειτῶν Πατέρων ἔρχεται στήν Τρίπολη, ὁμολογεῖ τόν Χριστό καί μετά ἀπό διάφορα βασανιστήρια δέχεται τόν διά ἀποκεφαλισμοῦ θάνατο τήν 22αν Μαΐου 1818. Τήν ἡμέρα αὐτή τῆς τελειώσεώς του συνεορτάζεται μέ τόν Ἅγιο Νεομάρτυρα Δημήτριο, ὡς Πολιοῦχοι τῆς Τριπόλεως. 18) Ἅγιοι Ἀναστασία καί Χριστόδουλος καί οἱ σύν αὐτοῖς Νεομάρτυρες Ὁ Χριστόδουλος ἡλικίας 14 ἐτῶν ἦταν τό μοναδικό μέλος μιᾶς χριστιανικῆς οἰκογένειας, τῆς ὁποίας ἡ μητέρα καί οἱ δύο θυγατέρες ἀλλαξοπίστησαν. Ἡ συνομήλική του Ἀναστασία ἦταν ὑπηρέτρια τῆς οἰκογένειας καί ἐνίσχυσε πνευματικῶς τόν Χριστόδουλο. Τελικά μαρτύρησαν στήν Πάτρα τήν Κυριακή τῶν Βαΐων τοῦ 1821, ὅπως διέσωσε ὡς αὐτόπτης ὁ ἱστορικός Πουκεβίλ, Πρόξενος τῆς Γαλλίας στήν Πάτρα τήν ἐποχή ἐκείνη, σημειώνοντας ὅτι καί ἄλλοι μαρτύρησαν μαζί μέ αὐτούς. Ἡ μνήμη τους ἐπιτελεῖται τήν Τρίτη τῆς Διακαινησίμου ἑβδομάδος. Ἅγιος Μύρων ἱερομάρτυς Καταγόταν ἀπό εὐγενική οἰκογένεια τῆς Ἀχαΐας. Χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος. Κατά τόν διωγμό τοῦ Δεκίου συνελήφθη τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων  ἀπό τόν Ἀντίπατρο, τόν ἄρχοντα τῆς Ἀχαΐας, ὁ ὁποῖος τόν ὑπέβαλε σέ μαρτύρια. Μετά τήν αὐτοχειριασμό τοῦ Ἀντιπάτρου μεταφέρθηκε στήν Κύζικο τῆς Μ. Ἀσίας ὅπου καί ἔλαβε τόν δι’ ἀποκεφαλισμοῦ θάνατο. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 17 Αὐγούστου Ἅγιος Ἀσχόλιος (ἤ Ἀχόλιος), ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης Καταγόταν ἀπό τήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας ἀλλά ἔζησε ἀπό τήν νεότητά του ὡς ἐρημίτης στήν Ἀχαΐα. Ἡ φήμη τῆς ἀγιότητάς του διαδόθηκε καί ἐξελέγη ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Συμμετεῖχε στήν Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο στήν Κωνσταντινούπολη (381). Κατά τό ἑπόμενο ἔτος ὁ Πάπας Ρώμης Δάμασος τόν διώρισε βικάριο τοῦ ἀνατολικοῦ Ἰλλυρικοῦ, τό ὁποῖο τότε ὑπήγετο ἐκκλησιαστικῶς στήν Ρώμη. Συνδέθηκε μέ βαθειά πνευματική φιλία μέ τόν Ἅγιο Ἀμβρόσιο ἐπίσκοπο Μεδιολάνων ἀπό τόν ὁποῖο ἐγκωμιάζεται, ὅπως ἐπίσης ἐπαινεῖται καί ἀπό τόν Μ. Βασίλειο. Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ στήν Θεσσαλονίκη τό 383-384 καί ἡ μνήμη του τελεῖται στίς 23 Ἰανουαρίου. Ἅγιος Ἡρωδίων ὁ Ἀπόστολος, Ἐπίσκοπος Πατρῶν. Ἐκ τῶν Ο΄ (70) Ἀποστόλων. (8 Ἀπριλίου) Ὅσιος Ἰωσήφ ὁ Ὑμνογράφος. Ἕζησεν τόν Θ΄ αἰῶνα. Ἔζησε ὡς αἰχμάλωτος τῶν Σαρακηνῶν στήν Πάτρα μεταξύ τῶν ἐτῶν 840-842 μ.Χ.  Ὅσιος Ἠλίας  ὁ Σικελιώτης. Ὁ Ὅσιος Ἠλίας (823–903 μ.Χ.) γεννήθηκε στήν Ἔννη τῆς Κεντρικῆς Σικελίας καί ἦρθε στήν Πάτρα τό 888 μ.Χ. ὅπου ἔζησε γιά ἕνα διάστημα προκειμένου νά ἀποφύγει τίς ἐπιδρομές τῶν Ἀγαρηνῶν στήν Σικελία. Τήν μνήμη του ἐπιτελοῦμε στίς 17 Αὐγούστου Ὅσιοι Ἠλίας ὁ Σπηλαιώτης καί Ἀρσένιος. Ὁ Ὅσιος Ἠλίας γόνος εὐγενοῦς οἰκογενείας τοῦ Ρηγίου τῆς Καλαβρίας, γεννήθηκε περί τό 864 μ.Χ. καί κοιμήθηκε στίς 11 Σεπτεμβρίου 960. Ἐξαιτίας τῶν ἀραβικῶν ἐπιδρομῶν ἔφυγαν ἀπό τό Ρήγιο καί κατέφυγαν μέ τόν γέροντά του ἱερομόναχο Ἀρσένιο καί πολλούς ἄλλους μοναχούς  στήν Πάτρα  ὅπου ἔζησαν γιά ὀκτώ χρόνια. Ἐπέστρεψαν στήν Ἰταλία ὅπου συνεδέθησαν πνευματικῶς καί μέ τόν Ὅσιο Ἠλία τόν Σικελιώτη, ὁ ὁποῖος ἔζησε ἐπίσης στήν Πάτρα. Καί οἱ τρεῖς εἶχαν λάβει τό προορατικό χάρισμα. Πρῶτος τελειώθηκε ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος (15 Ἰανουαρίου 904) καί ἀκολούθησε ὁ Ὅσιος Ἠλίας ὁ Σικελιώτης. Ἀργότερα δημιούργησε καί μοναστική ἀδελφότητα. Τήν προσωνυμία Σπηλαιώτης ἔλαβε ἐξαιτίας τοῦ γεγονότος ὅτι παρέμεινε τά περισσότερα χρόνια τῆς ζωῆς του σέ σπήλαιο. Ἡ μνήμη καί τῶν δύο Ἁγίων τελεῖται στίς 11 Σεπτεμβρίου.  Ὅσιος Δανιήλ ὁ ἐν τῷ κάστρῳ τῶν Πατρῶν.Στό βίο τοῦ Ὁσίου Νικήτα ἐκ Θηβῶν ἀναφέρεται ὅτι ἦλθε στήν Πάτρα καί συνάντησε τόν Ὅσιο Δανιήλ τόν ἐν Κάστρῳ. Ἔζησε τόν ΙΑ΄ αἰῶνα, καταγόταν ἀπό τήν Πάτρα καί ζοῦσε μέ μεγάλη ἄσκηση καί πολλή προσευχή. Ἔλαβε ἀπό τό Θεό τό χάρισμα τῆς φιλοξενίας, ὅπως ὁ Ἀβραάμ, δηλαδή νά δέχεται, νά φιλοξενεῖ ἀνθρώπους καί νά τούς ἀναπαύει καθοδηγώντας τους πνευματικά. Ἡ μνήμη του τελεῖται στίς 23 Ἰουνίου.  Ὅσιος Σάββας ὁ Βατοπεδινός.Μοναχός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπεδίου καί διά Χριστόν σαλός. Ἔζησε τόν ΙΔ΄ αἰῶνα. Μετά τίς ἐπιδρομές τῶν Καταλανῶν φεύγει ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος περιπλανώμενος καί ἀσκούμενος στήν Κύπρο, τά Ἱεροσόλυμα καί τό Σινᾶ. Ἐπιστρέφοντας στήν κυρίως Ἑλλάδα διέρχεται καί ἀπό τήν περιοχή τῶν Πατρῶν ὅπου διαμένει ἑνάμισυ ἔτος περίπου. Ἀπό ἐδῶ καταλήγει στήν Μονή τῆς Χώρας τῆς Κωνσταντινουπόλεως ζώντας τόν ἔγκλειστό βίο. Ἡ κοίμησή του συνέβηκε τό 1349. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται τίς 23 Ἰουλίου.  Ἅγιος Παῦλος ὁ Ὁσιομάρτυρας. Ἐκ Σοπωτοῦ. Ἔζησεν ἐν Πάτραις. Ἐμαρτύρησεν ἐν Τριπόλει τό 1818. (22 Μαΐου)  Ἅγιοι Ἀναστασία καί Χριστόδουλος καί οἱ σύν αὐτοῖς Νεομάρτυρες. Ἐμαρτύρησαν ἐν Πάτραις τήν Κυριακήν τῶν Βαΐων τοῦ 1821. (Τρίτη Διακαινησίμου).   ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΠΑΤΡΩΝ Ὅσιοι Συμεών καί Θεόδωρος. Οἱ Θεσσαλονικεῖς αὐτάδελφοι καί Ἁγιορεῖτες Ἅγιοι σύμφωνα μέ τόν βίο τους ἀφοῦ ἵδρυσαν τό Μέγα Σπήλαιο, διῆλθαν κηρύττοντας σέ ὅλη τήν Πελοπόννησο καί στήν Πάτρα. Θεωροῦνται οἱ ἱδρυτές καί ἄλλων Μοναστηριῶν τῆς Πελοποννήσου. Ἅγιος Μαξιμιανός, Γεννήθηκε στήν Ἰστορία τό 498 καί κοιμήθηκε στήν Ραβέννα τήν 21 Φεβρουαρίου 556, ἡμερομηνία καί τοῦ ἐτησίου ἑορτασμοῦ του. Χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Ραβέννης στήν Πάτρα στίς 14 Ὀκτωβρίου 546 ἀπό τόν Πάπα Ρώμης Βιργίλιο σύμφωνα καί μέ ἐπιθυμία τοῦ Αὐτοκράτορος Ἰουστινιανοῦ. Ἔχοντας ζήσει στήν Κωνσταντινούπολη. Πιστός στήν ὀρθόδοξη πίστη τάχθηκε ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν «Τριῶν Κεφαλαίων» καί κατώρθωσε νά ἐπιδράσει θετικῶς στό ποίμνιό του ἀλλά καί εὑρύτερα μολονότι οἱ περισσότεροι εἶχαν προσχωρήσει στήν αἵρεση. Εἰς αὐτόν ὀφείλονται τά ἐγκαίνια τῶν ὀνομαστῶν βασιλικῶν τῆς Ραβέννης, Ἁγίου Βιταλίου καί Ἁγίου Ἀπολιναρίου, τίς ὁποῖες ἐκόσμησε μέ ἐξαίρετα ψηφιδωτά. Ὅσιος Φαντῖνος.ὁ ὁποῖος καταγόταν ἀπό τήν Κάτω Ἰταλία διῆλθε ἀπό τήν Πάτρα προκειμένου νά προσκυνήσει τά λείψανα τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου Ὅσιος Νικήτας ἐκ Θηβῶν.Ἔζησε τόν ΙΑ΄ αἰῶνα. Ἦρθε στήν Πάτρα ὅπου συνάντησε τόν Ὅσιο Δανιήλ τόν ἐν Κάστρῳ τῶν Πατρῶν Νεομάρτυς Χρῖστος ὁ Ἱερεύς. Ἐχειροτονήθη ἐν Πάτραις. Ἐμαρτύρησεν εἰς τήν Γαστούνην τό 1716. (9 Μαρτίου) Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός (24 Αὐγούστου). Ὁ Ἱερομάρτυρας Ἅγιος Κοσμᾶς σύμφωνα μέ τούς βιογράφους του κατά τήν Β΄ ἱεραποστολική του περιοδεία 1763-1773 κήρυξε καί στήν Ἀχαΐα. Ἅγιος Μακάριος, Ἐπίσκοπος Κορίνθου (17 Ἀπριλίου).Σύμφωνα μέ τόν βιογράφο του Ἅγιο Ἀθανάσιο τόν Πάριο διέμεινε καί στήν Πάτρα. Ἡ πατρινή γιαγιά του Κασίνα, σύζυγος τοῦ Ἀνδρέου Κασῆ στήν διαθήκη της, ἀφήνει στόν τότε Μιχαήλ μία εἰκόνα τῆς Παναγίας Μοσχοβίτικη καί ἕνα χωράφι. Ὅσιος Ἄνθιμος (4 Σεπτεμβρίου),ὁ ὁποῖος καταγόταν ἀπό τήν Κεφαλληνία, πέρασε καί κήρυξε στήν περιοχή τοῦ Ἀράξου Ἅγιος Νεκτάριος, Ἐπίσκοπος Πενταπόλεως (9 Νοεμβρίου).Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, Μητροπολίτης Πενταπόλεως ὁ θαυματουργός συνόδευσε τό σκήνωμα τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Πατρῶν καί Ἠλείας Ἱεροθέου στήν Πάτρα, τόν κήδευσε στόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Εὐαγγελιστρίας καί τόν ἐνταφίασε στό Παρεκκλήσιο τοῦ Ἐπισκοπείου, τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Θεολόγο. Ἅγιος Νεομάρτυς Νικόλαος ὁ Ρῶσος  (17 Ιουλίου).Ὁ Νεομάρτυρας Νικόλαος ὁ Β΄ ὁ τελευταῖος Τσάρος τῆς Ρωσίας ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στίς 17 Ἰουλίου 1918. Ἐξαιτίας τῆς εὐσέβειάς του ἀλλά καί τῶν σημείων τά ὁποῖα ἐπιτελοῦνται μέ τά ἱερά λείψανα καί τίς εἰκόνες του ἀναγνωρίσθηκε Ἅγιος ἀπό τήν Ρωσική Ἐκκλησία στίς 16 Αὐγούστου 2000. Ὡς Πρίγκιπας εἶχε ἔρθει στήν Πάτρα στίς 29 Ὀκτωβρίου 1890 προκειμένου νά προσκυνήσει τόν Ναό τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου.